Page 23 - ÇOK SESLİ KORO 10

2. ÜNİTE

Sesin tınısı, aynı frekansta olan seslerin birbirinden ayırt edilmesini sağlayan temel özelliktir. Bu özellik insanların do-
ğuştan sahip olduğu fiziki, biyolojik ve genetik farklılıklardan kaynaklanır. Sesin rengi anlamına gelen tını özelliği, çalgılar
için de geçerlidir. Örneğin aynı ses frekansıyla aynı melodiyi çalan flüt ve klarnet, kendilerine özgü seslerinin ayırt edici
özellikleriyle birbirinden ayrılır.
Sesin yüksekliği, sesin ince ya da kalın olmasının belirleyicisidir. Ses ince ise tiz, kalın ise pes (bas) duyulur. Sesin
yüksekliğini frekans belirler. Frekans, bir saniye içinde oluşan titreşim sayısıdır ve hertz (Hz) birimi ile ifade edilir. Sesin
yüksekliğini belirleyen frekansların sayısal değeri arttıkça ince sesler, azaldıkça kalın sesler oluşur. Kadın seslerinin frekans
sayısı, erkek seslerinden daha yüksek olduğu için kadın sesleri daha incedir (tizdir). Bu farklılıklardan dolayı insan sesleri
sınıflandırılmıştır.

İnsan Sesi ve Ses Türleri
İnsanlarda ses, akciğerlerden gelen havanın ses tellerine çarparak titreşimler meydana getirmesiyle oluşur. Bu olu-
şum sürecinde ses havada yayılarak kulağa ulaşır ve etki meydana getirir. Bu etki sonucunda ses işitilmiş olur.
İnsanda ses sistemi üç bölümden oluşur. Bu bölümler; solunum aygıtı (soluk borusu, akciğerler, diyafram, kaburgalar
ve karın kasları), titreşim aygıtı (larinks/gırtlak) ve yankı aygıtı (soluk borusu, göğüs, gırtlak bölgesi, yutak, ağız, alt çene,
damak, burun ve sinüsler) olarak adlandırılır. Akciğerlerde dengelenen havanın ses tellerine çarparak titreşime yol aç-
ması sonucunda bu aygıtlar sistemli bir şekilde çalışır. İnsanlar, yaşları ve cinsiyetlerine göre farklı türde ses özelliklerine
sahiptir. İnsan sesleri; kadın, çocuk ve erkek sesleri olmak üzere üçe ayrılır (Tablo 2.2).

Tablo 2.2: İnsan Sesleri

İnsan Sesleri Ses Türleri Sesin Yüksekliği

a) Soprano İnce
Kadın Sesleri b) Mezzosoprano Orta
c) Alto Kalın

a) Tenor İnce
Erkek Sesleri b) Bariton Orta
c) Bas Kalın

a) Soprano İnce
Çocuk Sesleri
b) Alto Kalın

İnce sesler (kadın ve çocuk) ile kalın sesler (erkek) arasında bir oktavlık (sekiz ses) yükseklik farkı vardır (Görsel 2.3).
Aynı notayı seslendirdiklerinde ince sesler kalın seslere göre bir üst oktavda bulunur. Tek sesli bir ezgiyi kadın ve erkek
seslerinden oluşan koro seslendirdiğinde ezgi iki ayrı oktavdan duyulur.

& c œ œ œ œ œ ˙ Kadın ve Çocuk Sesleri
œ
œ œ œ œ ˙ Erkek Sesleri

Görsel 2.3: Kadın, çocuk ve erkek sesleri arasındaki oktav farkı

BİLGİ NOTU

Çocuk sesleri -cinsiyet fark etmeksizin- ergenlik çağına kadar kadın sesleri ile aynı grupta yer alır.

ÇOK SESLİ KORO EĞİTİMİNDE SES VE NEFES EĞİTİMİ 21