Page 15 - ÇALGI EĞİTİMİ KLARNET | 10

Müzikte Doğuşkanlar (Armonik Sesler) Kavramı

Her bir nota bir ana ses ve o sesin doğuşkanlarından oluşmaktadır. Sev-
say’da (2019: 53) doğuşkanların kullanılmadığı durumlarda sadece sinüs
dalgalarının duyulduğunu belirtmektedir. Keneddy (1996: 538) doğuş-
kanları; temel ses haricindeki armonik notalar olarak tanımlamaktadır.
“Eteke de … kullanılan enstrümana bağlı olarak yoğunluğu değişen bir-
biri üzerine bindirilmiş şekilde bir arada duyulabilen ikincil sesler doğuş-
kan olarak adlandırılmaktadır.” (Eteke, 2006: 34) şeklinde tanımlamakta-
dır. Sözer ise doğuşkanları, “doğal armoniker“ başlığı altında ele almıştır.
“Telli, üflemeli, vurmalı bütün müzik aletleri titreşim yoluyla ses verir.
Temel sesleri oluşturan bu titreşimler sırasında kulağa daha hafif gelen,
ancak dikkatle dinlenildiğinde işitilen tikel (kısmi, parsiyel, fr. sons par-
tiels) armoniklere; doğal armonik denir” (Sözer, 1996: 224).
Armonik sesler enstrümanlarda tını farklılıklarını ve sonoriteyi belirle-
mektedirler. Yani klarnetin ve obuanın sesleri arasındaki farklılığı, çalgı-
nın temel sesleri ile armonikleri belirlemektedir.

Her çalgının duyulabilen armonikleri o çalgıya özgüdür, enstrümanların
akustik özelliklerine göre farklılaşmaktadır. Armonik sesler yani doğuş-
kanlar sayılırken, birinci sese temel ses denilmektedir. Bütün armonik
sesler dizide bulundukları sıra ile numaralandırılır.

Klarnette Yer Alan Doğuşkan (Armonik) Sesler

Klarnetin en kalın mi sesinde bulunan doğal armonikler aşağıda göste-
rilmiştir:

14