Page 16 - ÇALGI EĞİTİMİ KLARNET 10

Müzikte Doğuşkanlar (Armonik Sesler) Kavramı

Her bir nota bir ana ses ve o sesin doğuşkanlarından oluşmaktadır.
Sevsay’da (2019: 53) doğuşkanların kullanılmadığı durumlarda
sadece sinüs dalgalarının duyulduğunu belirtmektedir. Keneddy
(1996: 538) doğuşkanları; temel ses haricindeki armonik notalar
olarak tanımlamaktadır. “Eteke de … kullanılan enstrümana bağlı
olarak yoğunluğu değişen birbiri üzerine bindirilmiş şekilde bir ara-
da duyulabilen ikincil sesler doğuşkan olarak adlandırılmaktadır.”
(Eteke, 2006: 34) şeklinde tanımlamaktadır. Sözer ise doğuşkan-
ları, “doğal armoniker“ başlığı altında ele almıştır. “Telli, üflemeli,
vurmalı bütün müzik aletleri titreşim yoluyla ses verir. Temel sesle-
ri oluşturan bu titreşimler sırasında kulağa daha hafif gelen, ancak
dikkatle dinlenildiğinde işitilen tikel (kısmi, parsiyel, fr. sons par-
tiels) armoniklere; doğal armonik denir” (Sözer, 1996: 224).
Armonik sesler enstrümanlarda tını farklılıklarını ve sonoriteyi be-
lirlemektedirler. Yani klarnetin ve obuanın sesleri arasındaki farklı-
lığı, çalgının temel sesleri ile armonikleri belirlemektedir.

Her çalgının duyulabilen armonikleri o çalgıya özgüdür, enstrü-
manların akustik özelliklerine göre farklılaşmaktadır. Armonik
sesler yani doğuşkanlar sayılırken, birinci sese temel ses denil-
mektedir. Bütün armonik sesler dizide bulundukları sıra ile numa-
ralandırılır.

Klarnette Yer Alan Doğuşkan (Armonik) Sesler

Klarnetin en kalın mi sesinde bulunan doğal armonikler aşağıda
gösterilmiştir:

14