Page 109 - ÇALGI EĞİTİMİ UT 10

TERİMLER SÖZLÜĞÜ
KAYNAKÇA
bakiye : Kalan, artan, artık.
bestekâr : Herhangi bir müzik eserini müzik notasyonu kullanarak yaratan kişidir.
B
bona: Müzikte notaların tınısı duyulmadan sadece konuşma ses tonunda kişinin kendini rahat hissedebileceği bir Akay, İ. (1979). Atatürkçülüğün İlkeleri. İstanbul: Varlık Yayınları
şekilde yaptığı çalışma. Boydaş, N. Sanat Eleştirisine Giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Erinç, M. S. (2004) Sanatın Boyutları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
diyez: Yanına geldiği notayı yarım ses tizleştiren (incelten) işarettir.
D Feridunoğlu, L. (2014). Müziğe Giden Yol. Genç Müzisyenin El Kitabı. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
dizi: yarım, tam ve diğer aralıklardan seslerin düzenlenmesiyle oluşan nota gruplarıdır. Kırışoğlu O.T. (2002). Sanatta Eğitim Görmek Anlamak Yaratmak. 2. Baskı Ankara: Pegem Yayınları.

F fasıl: Peşrev, nakış, şarkı, saz semaisi gibi parçaların belli bir sıraya göre çalınıp söylenmesi. MEB (2002). T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, Güzel Sanatlar Lisesi, Çalgı Eğiti-
mi Ut Dersi 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar Öğretim Programı.
geçki: Bir müzik eserinin içerisinde yapılan ton/makam ya da mod değişikliği. Öztuna, Y. (1990).Türk Musikisi Ansiklopedisi. MEB Yayınları.
G
glisando Müzikte “kayarak” anlamına gelen terimdir. Torun, M. (1996). Ut Metodu, Gelenekle Geleceğe. İstanbul: Çağlar Yayınları.

İ icra etme:Yerine getirme, yapma, yürütme, uygulama.
Kaynakça APA 6’ya göre düzenlenmiştir.
karar sesi:KlasikTürk müziği ve Türk halk müziğinde, parçanın tonunu belirleyen notanın adı. Bir eserin
K
durak veya bitiş sesi, dizinin ilk sesidir. MÜZİK ESERİ KAYNAKÇASI

L legato: Ardışık notaları, aralarında hiçbir kopukluk olmaksızın bağlı çalmaya denir. Sıra Sayfa
No. No Alındığı Yer Eser Adı Repertuvar No
mehter-hâne: Osmanlılar’da resmî-askerî mûsiki takımı ve buna ait mehterhâne teşkilâtında görevli kişi. TRT, İstanbul Radyosu
melodik: Bir duyguyu yansıtmak adına belli bir kurala göre yazılmış notalar dizisi . 1. 31 Nota Arşivi Acemaşiran Peşrevinden İki Hane-Teslim 0090
metronom: Sabit bir ritim (tempo) elde etmek amacıyla belli aralıklarla vuruş sesleri çıkartan bir alet. TRT, İstanbul Radyosu
meyan: Şarkıların makam geçişinin yapıldığı ve melodik hareketin nakarata bağlandığı kısım. 2. 45 Nota Arşivi Bayati Şarkı Çıkalım Sayd ü Şikâre 2990
mızıkay-î humayun: Kostümü, donanımı ve örgütlenme şekli itibarı ile Avrupa standartlarında bir ordu olan TRT, İstanbul Radyosu
M 3. 54 Rast Şarkı Nihansın Dideden Ey Mest-i Nazım 8340
Asakir-i Mansure-i Muhammediye’nin yapısına uymadığı gerekçesi ile kaldırılan Mehterhane-i Hüma- Nota Arşivi
yun’un yerine kurulan askeri bandodur. 4. 58 TRT, İstanbul Radyosu Mahur Peşrevinden I Hane ve Teslim 1691
mızrap: Fildişi, bağa, boynuz, kiraz ağacı gibi sert şeylerden yapılan ve telli sazları çalmakta kullanılan Nota Arşivi
küçük alet. 5. 59 TRT, İstanbul Radyosu Rast Kanto Darıldın Mı Gülüm Bana 3173
musiki: Kulağa güzel gelen sesler dizisi. Nota Arşivi
TRT, İstanbul Radyosu Eser
N natürel: Yanına geldiği notayı doğal sesine getiren işaret. 6. 68 Nota Arşivi Kürdî Saz Semaisi Senle Can sahiplerinden
izin alınmıştır.
parmak numarası: Müzikte bir notanın hangi parmakla çalınacağını gösteren sayı. 7. 72 TRT, İstanbul Radyosu Kürdî Peşrev 1584
perde: Perde, bir müzik parçasını oluşturan seslerden her birinin kalınlık veya incelik derecesi. Nota Arşivi
P TRT, İstanbul Radyosu
pest ses: Tiz karşıtı demektir. Pest ses, hafif, yavaş sesle söylenen. 8. 774 Kürdî Yürük Semai O Gamze Ola Ta Nâr-I Ebruvan 8394
peşrev: Türk Müziğinde bir çeşit sözsüz form. Nota Arşivi
TRT, İstanbul Radyosu
9. 82 Hicaz Türkü Gemilerde Talim Var 4862
R ritmik: Düzenli aralıklarla tekrarlanan, dizemli, tartımlı. Nota Arşivi
TRT, İstanbul Radyosu
semaî: Halk şiirinde 8’li hece ölçüsü ile düzenlenen ve özel bir ezgi ile söylenen şiirlerdir. 10. 83 Nota Arşivi Hicaz Oyun Havası 0980
solfej: Notaları değerlerine, ses ve ritimlerine göre uygulama, seslendirme çalışması. 11. 84 TRT, İstanbul Radyosu Hicaz Mandıra / Lavtacı Andon
S staccato: Bir notanın süresini kısaltma anlamında kullanılır. Nota Arşivi
Eser
süsleme: Eserin usûlünü bozmaksızın yapılan, küçük nota yazımları ile gösterilen ve değerini kendinden önceki ya TRT, İstanbul Radyosu sahiplerinden
da sonraki notadan alan çok kısa değerlikli, çarpma, mordan, tril, grupetto, tremolo adı verilen notalardır. 12. 85 Nota Arşivi Hicaz Saz Semaisi Garip izin alınmıştır.
TRT, İstanbul Radyosu
tempo: Müzikte bir parçanın yorumlanma hızıdır. 13. 94 Nota Arşivi Nihâvend Longa 2061
teslim: Türk müziğinde her hanenin sonunda aynı ezgiyi içeren ezgi parçacıklarına verilen ad.
tiz ses: İnce ses. Kaynakçada yer almayan etüt ve eserler kitap yazarları tarafından hazırlanmıştır.
T
tremolo Çalgılarda yay veya mızrapla tel üzerinde yapılan hızlı hareket biçimidir.
trill: Müzikte, bir nota ile komşusu olan diğer bir nota arasında hızlı bir şekilde gidip gelme işi.
tutî: Dudu kuşu. Papağan.
usul: Türk müziğinde makamdan sonra gelen en temel ögedir. Müzikteki ölçü ve ritim kavramlarının
U
tümünü kapsar.

V vibrato: Vibrato, vibrasyondan (titreşim) anlamına gelir.
Y yeniçeri ocağı: Osmanlı Devleti’nde askerî bir sınıf.

107