Page 11 - ÇALGI TOPLULUKLARI (TÜRK SANAT MÜZİĞİ) | 11
P. 11
KİTABIN TANITIM SAYFASI
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Toplu Çalmanın Önemi
Okuma Metni Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
Çalgı toplulukları, öğrencilerin birlikte çalıştığı grupla ve sosyal çevresiyle et- 1. 1908 yılında İsmail Hakkı Bey tarafından kurulan ilk mûsiki cemiyet hangisidir?
kileşimini artırarak ilişkilerinin daha sağlıklı ve düzenli olmasını sağlar. Öğrenciyi A) Bursa Mûsiki Cemiyeti
öğrenci grupları içinde aktif hâle getiren çalgı toplulukları, bireysel yeterliliklerin B) Dârülmûsiki-i Osmanî Cemiyeti
gelişmesine, bir yandan da toplumsal becerilerin pekişmesine yardımcı olur.
Çalgı topluluğu ile dinletiler düzenleyerek öğrencilerin birlikte müzik yapma ve C) Gülşen-i Mûsiki Cemiyeti
D) Samsun Mûsiki Cemiyeti
Kitapta adı geçen sunma becerilerinin gelişmesi sağlanmalıdır. E) Üsküdar Mûsiki Cemiyeti
Birden fazla çalgı bir araya gelerek müzik yaptığında dikkat edilmesi gereken
önemli konulardan biri akort birliğidir. Doğru sesle eserleri seslendirebilmek için
önemli kişilerin hayat çalışmaların başında tüm enstrümanlar akortlarını yapmalıdır. 2. Osmanlı kültürünün önemli değerleri içerisinde yer alan mûsiki cemiyetlerinin bir kısmı günümüzde
hâlâ eğitim vermeye devam etmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu cemiyetlerden biridir?
A) Dârülmûsiki-i Osmanî Cemiyeti
hikâyelerinin bir metin OKUMA METNİ B) Darü'l-Feyz-i Mûsiki Cemiyeti
C) Darü't-Ta'lîm-i Mûsiki Cemiyeti
Aşağıdaki metni okuyunuz , metinde anlatılanları vatanseverlik ve sorumluluk açısından değer-
D) Emin Ongan Üsküdar Mûsiki Cemiyeti
aracılığıyla verildiği lendiriniz. 3. Aşağıdakilerden hangisi telli çalgı değildir?
E) Gülşen-i Mûsiki Cemiyeti
bölümdür. İSMÂİL HAKKI BEY (1866-1927) 4. Aşağıdakilerden hangisi üflemeli çalgıdır? D) Lavta E) Ut
A) Bendir
B) Kanun
C) Tambur
İsmâil Hakkı Bey (Görsel 1.9) özellikle bestekârlığı ve hocalığı ile tanınmış- A) Gitar B) Kanun C) Klasik Kemençe D) Ney E) Piyano
tır. Saz semâisi, peşrev, longa, oyun havası, zeybek, kâr, kâr-ı nâtık, beste,
semâi, şarkı, köçekçe, marş, tevşîh, durak, ilâhi, şuğul, nefes gibi Türk mûsiki- Aşağıda verilen ifadeler doğru ise “D”, yanlış ise “Y” harfini işaretleyiniz.
sinin hemen her formunda 2000 civarında eser vermiş nadir sanatkârların-
dandır. Çok kolay beste yaptığı, ders verirken bir taraftan da eser bestelediği 5. Dârülmûsiki-i Osmanî Cemiyeti 1924 yılında İsmail Hakkı Bey tarafından kurulmuştur.
söylenir. Canlı, yumuşak ve lirik bir üslûbun hâkim olduğu eserlerinde zen-
gin ifade gücünden doğan melodik yapının yanında geniş bir ufuk gözlenir. D Y
Yılmaz Öztuna’nın listesini verdiği toplam 940 eserin yarısından fazlası şar-
kı formundadır. Eserleri arasında, “Gülşende yine âh u enîn eyledi bülbül” 6. Üsküdar Mûsiki Cemiyetinin ismi 1987 yılında Emin Ongan Üsküdar Mûsiki Cemiyeti olarak değiştirilmiştir.
mısraıyla başlayan rast ve “Seni hükm-i ezel âşûb-i devrân etmek istermiş”
mısraıyla başlayan nihâvend şarkılarıyla “Dü cihânın mefhari” mısraıyla
başlayan uşşak ve “Kullarında yok sana lâyık metâ” mısraıyla başlayan eviç Görsel 1.9: İsmâil D Y
ramazan ilâhisi günümüzde okunan eserlerinden birkaçıdır. Mehmed Âkif Hakkı Bey
Ersoy’un İstiklâl Marşı’nı rast makamında besteleyen (1922) İsmâil Hakkı 7. Türk müziği çalgıları çalınış özelliklerine göre üçe ayrılır.
Bey’in aynı makamda bestelediği, “Ordumuz etti yemin” mısraıyla başla-
Ölçme ve Değerlendirme yan Ordu Marşı ve “Ey şanlı ordu ey şanlı asker” mısraıyla başlayan Tekbir ve Cenk Marşı ile mâhur ma- D Y
kamındaki, “Gāfil ne bilir neşve-i pürşevk-i vegāyı” mısraıyla başlayan Mehterhâne-yi Hâkānî Marşı da
günümüze çok az eserle intikal etmiş mehter repertuvarının sevilen örnekleri arasındadır.
“Muallim” lakabıyla tanınan İsmâil Hakkı Bey, kurduğu Mûsiki-i Osmânî Cemiyeti (Mektebi) ile dönemin 8. Türk müziği vurmalı çalgılarından biri de bateridir.
1. ÜNİTE mûsiki eğitim ve öğretim çalışmalarını önemli ölçüde desteklemiş, önceleri birkaç kişiden ibaret olan ince D Y ÇALGI TOPLULUKLARI
saz takımlarındaki geleneksel yapının dışına çıkarak otuz-kırk kişilik ses ve saz topluluğu ile halka açık
icraların ilk örneklerini vermiş, ayrıca Şehzadebaşı’ndaki Yeni Ferah Tiyatrosu’nda kurduğu İstanbul Ope-
Üniteyle ilgili ölçme reti’nin orkestrasını bizzat yönetmiştir. Öte yandan Mûsiki-i Osmânî Mektebi adına yapmış olduğu fasıl Aşağıdaki karekod uygulamasını veya bağlantı linkini kullanarak verilen ölçme ve değerlen dirme
defteri ve yaprak biçimindeki nota yayınları devrin mûsiki repertuvarı için önemli bir katkıdır.
etkinliğini cevaplayınız.
Yayımlanan eserleri şunlardır: Mahzen-i Esrâr-ı Mûsiki yahut Teganniyât-ı Osmânî (İstanbul 1313); Solfej
ve değerlendirmenin Nota Dersleri, Usûlât, Solfej, Makāmât ve İlâveli Nota Dersleri (İstanbul 1335, 1341); Mûsiki Tekâmül Ders-
leri (İstanbul 1926); Zeybek Oyun Havaları (İstanbul, ts.).
yapıldığı bölümdür. https://islamansiklopedisi.org.tr/ismail-hakki-bey adresinden alınmıştır. cihazınızla karekodu okutunuz.
Ek sorulara ulaşmak için
18 19
Dijital İçerik
2.2. Kürdî Makamı
Konuyu destekleyen kayıtları oluşan kürdî makamı basit makamlar grubundadır.
Yerinde kürdî dörtlüsüne neva perdesinde bûselik beşlisinin eklenmesiyle
içerir. Seyri: Çıkıcı, bazen de çıkıcı-inici olarak kullanılır.
Durağı: Dügâh (la) perdesidir.
Güçlüsü: Neva (re) perdesidir.
Yedeni: Rast (sol) perdesidir. Bazen nim zirgüle (sol bakiye diyez) perdesi de
kullanılır.
Donanımı: Si küçük mücennep bemol alır.
Kürdî Makamı Dizisi
DERS İÇİ ÇALIŞMA
Karekod uygulamasını veya bağlantı linkini kullanarak kürdî makam dizisini izleyiniz. Kürdî makam
dizisini çalgınız ile seslendiriniz.
Ders İçi Çalışma DERS İÇİ ÇALIŞMA
A) Aşağıdaki seyir örneğini çalgınız ile seslendiriniz.
B) Verilen boş dizekler üzerine makamın seyrine; durak, güçlü ve yeden perdelerine dikkat ederek bir seyir yazınız
ve bu seyri çalgınız ile seslendiriniz.
A)
Öğrenmeyi kolaylaştırmak için
ÇEŞİTLİ MAKAMLAR VE ESER UYGULAMALARI-I
hazırlanmış çalışmaları içeren
bölümdür.
Sayfa Numarası 43
Sayfa numaralarının
verildiği bölümdür.
10
