Page 11 - DRAMA ÖKK

Ünitelerde yer alan konu anlatımlarını içeren sayfaları gösterir.

4.1. Bedene Dayalı Oyunlar ve Çocuk Oyunları
Canlıların en değerli deneyimlerin- iç dünyalarındaki duygu ve düşüncele- Oyun oynama güdüsü, çocukluk-
den biri olan oyun, yaşamın bir parça- rini tanır, kendini başkalarından ayıran ta başlar ve sonraki yaşlarda da devam
sıdır. İnsanlık tarihi kadar eski olduğu özelliklerini fark eder. Oyun oynarken eder. Çocuk oyunları, bedenin ve duyu
bilinen oyun, çocuğun toplumda sos- yapılan hareketler bireyin bedenini organlarının aktif kullanılmasını sağ-
yal olarak kabul görmesi ile farklı kül- tanımasına, bedenini kullanarak çev- lar. Bu nedenle drama çalışmalarında
türlerde farklı şekillerde gelişmiştir. resiyle iletişim kurmasına imkân tanır. ana çalışmaya başlamadan önce çocuk
Ritüel, taklit, rol oynama gibi öge- Bedene dayalı oyunlar; çocuğun be- oyunları kullanılmaktadır. İlk etkin-
lerin asıl kaynağını araştırdığımızda deninde biriken enerjiyi boşaltmasın- liklerde eş zamanlı hareketi sağlayan
karşımıza oyun kavramı çıkmaktadır. da, beden-zihin koordinasyonunu ge- oyunlar tercih edilmelidir. Daha sonra
İlkel toplumlarda doğayı taklitle baş- liştirmesinde önemli bir araçtır. Çocuk etkinliğin içeriğine, çalışma temposuna
lamış olan ritüellerin bir kısmı günü- oyunlarını bedene dayalı oyunlar, dik- göre oyunlar seçilmelidir. Drama etkin-
müzde çocuklar tarafından hâlen oy- kat oyunları, grup oyunları, dil kulla- liklerinde oynanan oyun öğrencilere
nanmaktadır. Ritüellerde doğal olaylar, nımını geliştiren oyunlar vb. gruplara enerji verir, derse istekli başlamalarını
duygu ve düşünceler bedenle anlatılır, ayırabiliriz. sağlar. Drama çalışmalarında özellikle
bedene ses eşlik eder. Zamanla gelişen Drama; oyuna dayalı canlandırma, yöresel çocuk oyunları ve köy seyirlik
uygarlıklarda güç, statü, başarı ka- hareket etme, oynama ve ifade etme oyunları tercih edilirse daha etkileyi-
zanmak kavramlarının öne çıkmasıyla süreçlerini kullanarak bireyin kendi- ci olacaktır. Çocuk oyunlarının çoğu
yarışmaya dayalı oyunlar önem kazan- sini ve çevresini keşfetmesini sağlar. hem çocuklar hem de yetişkinler tara-
mıştır. Oyunun yaşamın bir parçası ol- Oyunun çekiciliği ve büyüleyici gücü fından oynanan oyunlardır. Dramada
duğu düşüncesi ile günümüzde daha her yaştaki bireyi etkiler. Oyunun için- bilindik çocuk oyunlarının yanı sıra te-
organize oyunlar geliştirilmiştir. de barındırdığı özgürlük, yaratıcılık, atral anlamda alıştırma niteliği taşıyan
Çocuklar oyun aracılığıyla ken- etkileşim, eğlenerek öğrenme, yapa- oyunlar da yer alır.
di bakış açılarına göre hayatı daha rak ve yaşayarak öğrenme, öykünme Çocuk oyunları dramada hem grup
anlamlı hâle getirmeye çalışırlar. Bu (taklit), rol oynama gibi özellikleri dra- dinamiğini sağlamak hem de yapılacak
çaba çocuğun zihinsel, bedensel ve ma ile örtüşmektedir. Bu nedenle dra- drama etkinliğine zemin hazırlamak
duygusal gelişiminde önemli bir rol manın temeli oyuna ve teatral olana açısından bir araç olarak kullanılır.
oynar. Çocuklar oynadıkları oyunlarla dayanır.
GÖRSEL 48: Isabelle PLANTE, yağlı boya tekniği
GÖRSEL 47: Isabelle PLANTE, yağlı boya tekniği
4.2. Bedene Dayalı Alıştırmalar
İletişim kurarken bedenin olanak- mesi niteliğinde gelişir. da başlangıçta sözsüz iletişim kullanılır.
larını kullanarak sözün ifade edebildi- Bedene dayalı alıştırmalarda amaç Donuk imgeyle fotoğraf alıştırmasında
ğinden daha fazlasını anlatırız. Bireyin taklit etmek değil, her hareketi kendi öğrenciler bir durumu, bir olayı veya
beden bilincinin gelişmiş olması kendisi içinden bakarak anlamaya çalışmaktır. an’ı bedenlerine uygun formu verip
ve çevresiyle iletişim kurmasını, kendini Bunu kavrayınca birey, bedenine dışa- donarak (hareketsiz kalarak) anlatmaya
doğru ifade edebilmesini sağlar. Yap- rıdan bakabilme yetisi kazanır ve klişe- çalışırlar. Diğer öğrencilerin donuk im-
mak, eylemek anlamını taşıyan drama- leşmiş hareketlere takılmaz. Böylece geyle yapılan formu yorumlamaları farklı
nın en önemli aracı bedendir. Dramada bireyin hareketi hem kendi içinde dü- bakış açılarının ortaya çıkmasını sağlar. Bu
beden; fiziksel, zihinsel ve duygusal şünmesini hem de harekete dışarıdan alıştırmalar bedeni denetleyebilmek, ko-
yönden bir bütündür. Bedene dayalı bakmasını sağlar. nuya odaklanmak, olaylara yeni açılımlar
alıştırmalarda amaç, bedende zaten var Bedene dayalı alıştırmalar basitten getirebilmek, donuk imgeden öykü oluş-
olan beden-zihin işleyişini bireyin fark karmaşığa doğru gider. Her hareket turmak için kullanılabilir.
etmesini sağlamaktır. konu, denge ve uygulama olmak üzere Formdan geçiş alıştırmalarında algı-
Birey, bedene dayalı alıştırmalarla üç an’dan oluşur. Çalışmanın bir konu- lananlar yorumlanır ve beden formun-
kaslarının sonsuz çeşitlilikte hareketler sunun olması gerekir. Konu, çalışmanın dan konuşmaya geçilir. Alıştırmalarda
yapabileceğinin farkına varır ve bede- her parçasına büyük bir dikkatle yaklaş- konu birliği oluşturulması önemlidir. Be-
ninin olanaklarını öğrenir. Bedeninin mayı ve bilinçli eylemlerde bulunmayı deni kullanarak ifade olanaklarını geliştir-
olanaklarını fark eden birey, duygu ve gerektirir. Bedenle bir konu üzerinde mek öğrencinin resimsel olanı bedeniyle
düşüncelerini samimi bir şekilde be- çalışmak çocuğun algısını geliştirecek ifade etmesine ve bu bağlamda gözlem
deniyle karşısındakilere aktarabilir. Be- ve başkalarının bedenlerini, bedensel gücünü geliştirmesine katkıda buluna-
denin olanakları hareket, ses, duygu, ifade biçimlerini algılamasını kolaylaştı- caktır. Beden ve ifade aynı zamanda öğ-
duruş, düşünce, imgelem, nefes ve racaktır. Bedenle yapılan oyun ve alış- rencinin imgelem gücünü somutlaştıra-
duyulardan oluşur. Alıştırmalar bireyin tırmalarda dengeyi sağlamak, bedeni cak bir alandır. Öğretmen bedene dayalı
duyularının farkına varması, duyguların kontrollü kullanmak gerekir. Alıştırma- alıştırmaları, anlam yükleme, öykü oluş-
imgelem ve hayal gücüyle bedenin ola- lar normal, hızlı ve yavaş tempoda yapı- turma ve oynamaya kadar ilerletebilir.
naklarını kullanarak forma dönüştürül- lır. Donuk imge ve duygu alıştırmaların-
60 61
Ünitelerde yer alan konu
Sayfa numaralarını gösterir.
başlıklarını gösterir.
GÖRSEL 61: Shutterstock, yağlı boya tekniği
5.1. Duyu Alıştırmaları
İletişim denilince akla ilk gelen ko- Dramada duyu alıştırmaları, beş yerek farkındalık düzeyini artırmasında
nuşmak olsa da bireyin çevresiyle kur- duyunun harekete geçirilmesini amaç- duyu alıştırmaları önemli yer tutmak-
duğu iletişimde en önemli faktör duyu- lar. Birey görme, dokunma, işitme, kok- tadır.
larıdır. lama gibi duyu alıştırmalarıyla, duyu Eğitimde bütün duyulara hitap eden
Duyularımız çevremizde var olan organlarını etkili kullanarak yalnızca öğrenme yöntemleriyle etkili öğrenme
canlı cansız varlıkları duyumsayıp al- sözlü olarak değil, bedeni aracılığıyla sağlandığı bilinmektedir.
gılamamızı sağlar. Çevremizde olup iletişim ve etkileşim kurmayı geliştirir. Duyularını etkili kullanan bireyin algı-
bitenleri anlamak, yorumlayarak yeni Günlük yaşamda insanlar çoğun- ları açık olur ve çevresinde olup bitenlere
durumlara uyarlayabilmek için önce al- lukla görme duyusu ile hareket eder. karşı kendine özgü tepkiler verir. Ayrıca
gılayabilmemiz gerekir. Duyu organları- Bu duyu devreden çıktığında diğer du- bu alıştırmalar, bireyin farklı duyular yo-
mız algımızın en temel aracıdır. Dramada yular daha çok kullanılmaya başlar. luyla içinde bulunduğu çevrenin ve bu
duyu alıştırmaları bireylerin kendilerine, Dramada; bireyin yaratıcılığının çevrenin kendinde bıraktığı etkilerin far-
kendi bedenlerine, grup arkadaşlarına, gelişmesinde, çevresinde olan olayla- kına varmasını da sağlamaktadır.
çevreye, nesnelere, mekâna, zamana dair rı, insanların farklı kişilik yapılarını ve
algılarını, farkındalıklarını geliştirir. nesnelerin yaşama etkilerini gözlemle-
5.2. Ritim, Ses ve Devinim Alıştırmaları
Bireyin doğduğu andan itibaren ken- bedenimiz aynı zamanda ve uyum içinde
dini ifade etmesine, iletişim kurmasına çalışır. Ritim-ses, ritim-ses-devinim do-
olanak sağlayan araçlar sesi ve bedenidir. ğaçlamalarında amaç imgelemi harekete
Ses bedenin en temel olanaklarındandır. geçirip var olandan yeni anlamlar üret-
Seslerin düzenli aralıklarla tekrar edilme- mektir. Ritmi kullanmanın en önemli yanı
siyle ritim oluşur. Drama çalışmaların- ritmi, sesi ve hareketi kullanarak yeni an-
da “ritim, ses ve devinim alıştırmaları” lamlar üretmektir. Ritmi içselleştirmiş bir
bedene dayalı oyun ve alıştırmalar, rol öğrenci, bu doğaçlamalarda bedenini de
oyunları ve materyal oyunlarını da içinde kullanarak bir anlatma biçemi de öğren-
barındıran bir yapıya sahiptir. Bireyin öz- miş olacaktır. Çünkü müzik ve ritim başlı
gürce hareket etmesine, seslerle doğaç- başına yaşama dair olanın anlatımında
lama yapmasına olanak sağlanır. önemli bir biçemdir. Bu aynı zamanda
Ritim alıştırmalarında bireyler kendi ses, ritim ve hareket arasında bir ilişki
beden ritminden başlayarak çevresin- kurularak imgelemi harekete geçiren bir
de var olan ritimleri fark eder, algılar ve çalışmadır. Bu doğaçlamayı gerçekleşti-
yorumlar. Ritimler basitten karmaşığa rebilmek için iyi bir grup dinamiğinin ve
doğru verilir. Doğada var olan seslerden, müziğe ilişkin bir birikimin sağlanmış ol-
konuşma ve hareketlerimizden yola çıka- ması gerekmektedir.
rak doğal ritimler çalışılır. Doğal ritimler Ritim ve devinim alıştırmaları birey-
bedenin olanaklarıyla taklit edilir. Sözlere lerin hareketin ritim ile bağlantısını fark
dayalı ritimler notalara karşılık gelen he- etmelerini, bedensel ifadelerini geliştir-
celerden oluşur. melerini ve eş güdüm içinde hareket et-
Ritim; sesleri dinlemeye, hareketle melerini amaçlar.
ve sesle eşlik etmeye yöneltir. Bedenimi- Ritim alıştırmaları bireyin dikkatini
zi kullanarak ritim tutar, dans ederiz. Mü- geliştirirken eşlik etme, birlikte hareket
ziğin temeli olan ritimle beş duyumuz, GÖRSEL 62: Shutterstock , yağlı boya tekniği etme becerilerini de geliştirir.

72

72
Ünitelerde yer alan konuların Ünitelerde yer alan görsellerin
başlık numaralarını gösterir. künye bilgilerini gösterir.
10