Page 55 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİ
P. 55

3.1.1. İzmir Yöresi Halk Çalgıları



                                                  Bağlama


                                               Anadolu müziğinin temel çalgısı olan bağlamanın binlerce yıllık
                                            tarihi vardır. Çok geniş bir coğrafyaya yayılan bağlama farklı akortlarda,
                                            boylarda ve çalım teknikleri ile kullanılan bir çalgıdır. Kökeni kopuza
                                            dayanan bu çalgı, Türk dünyasının büyük bölümünde kullanılır. Perdeli
                                            bir sazdır. Tekne, göğüs ve sap olmak üzere üç bölümden oluşan bağ
                                            lamanın teknesi genellikle dut ağacından yapılır. Ardıç, kestane, ceviz,
                                            maun, vengi, gürgen gibi ağaçlardan da yapıldığı görülür. Göğüs kısmı
                                            ladin ağacından, sap kısmı ise gürgen, kelebek veya ardıç ağacından
                                            yapılır. Sapa bağlanan burgular  ve tellerle akort edilir. Genellikle mızrap
                                            ile çalınır. Bazı yörelerde şelpe tekniği de kullanılır. Yöresel tavırlar, ana
                                            düzenler ve farklı akort biçimleri, bağlama icrasının temelini oluşturur.
                                            Ana düzenler; bozuk düzen, bağlama düzeni, misket düzeni, müstezat
                                            düzenidir. Yöresel tavırlar ise zeybek tavrı, Konya tavrı, Yozgat tavrı,
                                            Kayseri tavrı, âşıklama tavrı, teke tavrı, Ankara ( dayda) tavrı, karşılama
                                            Rumeli tavrı olarak adlandırılır. Yöreden yöreye farklı ebatlarda yapılan
                                            bağlamaya; meydan sazı, divan sazı, çöğür, bağlama, bozuk, âşık sazı,
                                            dede sazı, tanbura, cura bağlama ve cura adları da verilir. Yurdumuzun
                 Görsel 3.5: Bağlama        tüm yörelerinde halk oyunlarına eşlik eder (Görsel 3.5).






                   Kabak Kemane
                   Kabak kemane özellikle Ege ve Akdeniz yöresinin yöresel, yaylı bir
                 çalgısıdır. Ancak günümüzde yurdumuzun her bölgesinde kullanılmak
                 tadır. İlk olarak Orta Asya’ da izlerine rastlanan yaylı çalgılarla benzer
                 yapısal özellikler gösteren kabak kemane, yapımında kullanılan malze
                 melerden yapım şekline kadar geleneksel ve otantik bir çalgı oluşunu
                 ortaya koymaktadır. Çalgının yapımında kullanılan su kabağının iklim
                 nedeniyle  Ege ve Akdeniz yöresinde kolay yetiştirilmesi de çalgının
                 bu bölgelerde yaygınlaşmasını sağlamıştır. Çalgının teknesi su kaba
                 ğından, teknenin ön yüzüne kaplanan deri ise  büyük baş hayvanların
                 yürek zarı başta olmak üzere oğlak veya balık derisinden yapılır. Sap
                 kısmında gürgen, akça (kelebek), ceviz gibi sert ağaçlar kullanılır. Bur
                 guları ağaçtan yapılır ama metalden yapılmış mekanik burgular da
                 vardır. Çalgının  yayı; dut, kiraz, vişne gibi ağaçlardan yapılır ve üzerine
                 at kılı veya ince misinalar gerilir. Geçmişte genellikle 3 telli olarak
                 yapılan ve kullanılan çalgı, ses genişliği bakımından yetersiz kaldığı
                 için günümüzde 4 telli olarak üretilmektedir. 3 oktav ses sahası var
                 dır. Günümüzde kabak kemanenin teknesi, ağaçlardan oyularak veya
                 tambur teknesi gibi dilimler hâlinde de yapılmaktadır. Daha çok Ege
                 ve Akdeniz yöresi müziklerinde kullanılan kabak kemane, günümüzde
                 yurdumuzun her bölgesinde bilinen ve türkülerin icrasında kullanılan
                 bir çalgı hâline gelmiştir (Görsel 3.6).


                                                                            Görsel 3.6: Kabak Kemane


               54
   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59   60