Page 57 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİI |

Horonun en karakteristik özellikleri Trabzon ilinde görülür.
ARAŞTIRALIM Özellikle de Akçaabat, Maçka, Tonya ve Ağarsar'da görülmektedir.
TARTIŞALIM
Buralarda horon çok canlı hareket ve çok detaylı tavırlarda oynanır.
Hemşin yayla kültürünü, tu- Diz, bel, omuz ve kol hareketleri ön plandadır. Artvin'de horon sert
lumun yapısal özelliklerini, ve düz figürlerle, Rize'de ise ağır ve yumuşak hareketlerle oynamak-
tulum ve benzeri çalgıların tadır. Giresun ve çevresinde Rize'ye oranla daha hareketli, Trabzon'a
farklı yayla kültürlerindeki göre ise biraz daha yavaş şekilde oynanmaktadır. Ordu ve Samsun'da
yerlerini araştırınız. Tulum fazla yaygın olmamakla birlikte oyun şekilleri Giresun'da oynanan
çalgısı ile yayla kültürü ara- horona yakındır. Gümüşhane ve Bayburt illerinde oynanan horon,
sında nasıl bir ilişki vardır? Karadeniz'den Doğu Anadolu’ya bir geçiş bölgesi özelliği taşıması
Tartışınız. nedeniyle bar ve halay karışımı bir tavırda oynanmaktadır.
Horon oynanan bazı yerlerde bulunan fora; türkü atmak, atış-
mak için önemli bir araçtır. Horon içerisinde sözlü bir bölüm olan
fora, horonu yöneten kişinin komutu ile icra edilmektedir. Horonu
yöneten kişi “fora” dediği zaman tulumcu, fora havasını çalmaya
başlar. Horonun bu bölümlerinde hem yorgunluk alınır hem türkü
söylenilir hem de dinlenilir.

OKUMA METNİ

Artvin, Doğu Karadeniz Bölgesinin en doğusunda, Gürcistan sınırında yer alan bir ilimizdir.
Coğrafi ve kültürel özellikleri bakımından önemli bir il olan Artvin, birçok medeniyete ev sahipli-
ği yapmıştır. Denizin dağlarla, yamaçlarla kucaklaştığı, yeşilin mavinin içinde kaybolduğu Çoruh
Nehri’nin coşkusu ve hareketliliği, bölgenin karakteristik özelliklerine yansır. Artvin'in nüfusunu
Gürcüler, Kıpçak Türkleri, Ahıska Türkleri, Lazlar ve Hemşinliler oluşturur. Bölgenin folklorunun
oluşumunda ve şekillenmesinde bu etnik grupların büyük rolü vardır. Artvin oyun ve müziklerinde
Trabzon, Rize, Ardahan, Kars, Erzurum, Bayburt, Gümüşhane, Azerbaycan ve Gürcistan yörelerinin
esintileri gözlemlenir.
Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz'in kesişme noktasında yer alan Artvin, bar ve horon
oyunlarının oynandığı bir bölgedir. Bar ve horon oyunlarının yanı sıra farklı etnik gruplara ait oyun-
lar da görülmektedir. Artvin barları en az beş oyuncunun düz, dizi, çember veya hilal şeklinde sırala-
narak oynadıkları oyunlardır. Artvin yöresi horon oyunları ise Doğu Karadeniz yöresinde oynanan
horonlarla -küçük farklar haricinde- aynı özellikleri taşır. Artvin yöresi oyunları kadın-erkek karma
veya ayrı ayrı oynanır. Oyunlara kemençe, tulum, çimon, davul, cura, zurna, akordiyon gibi çalgılar
eşlik eder. Sahil kesimindeki ezgiler genellikle 7 zamanlı usullerdedir. İç kesimlere gidildikçe 2, 4,
5, 6 zamanlı usuller de görülmektedir. Sahil kesimlerinde oyunlar daha hareketliyken iç kesimlerde
ise daha ağırdır.
Artvin yöresi oyunlarından bazıları “Atabarı, Deli Horon, Hemşin Horonu, Üç Ayak, Döne, Sarı
Çiçek, Uzun Dere, Koçeri, Kız Horonu, Acara, Ağır Bar, Cilveloy, Teşi, Temurağa, Hançer Barı, On
Dörtlü” gibi oyunlardır.
Kaynak: Derleme, Emrah Kaya, Doğu Karadeniz Müzik Kültürü İçerisinde Nefesli Sazların Yeri

56