Page 92 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİI |

BİLGİ KUTUCUĞU
Hazırlık Soruları
Kaşık oyunlarının Orta Asya'da Hakanlar huzurunda oynanan ve "Hakan Oyunu" adı verilen
bir versiyonu bulunur. Bu oyunda oyuncuların iki tabak ve iki kaşık kullandığı bilinmektedir. Kaşık
oyunları kültürü günümüzde Türkistan ve Kuzey Afganistan'da Uygur kökenli Türk toplulukları
arasında da yaşamaktadır. Ayrıca Girit adasında da bu oyunlar oynanmakta ve ritim aracı olarak
Türkçe "kaşık" sözcüğü kullanılmaktadır.

3.2.2. Kaşık Oyunlarının Oynanış Özellikleri
Kaşık oyunları mizahi öğeler içeren aşk ve sevgi
temalarını işleyen oyunlardır. Kaşık oyunlarında oyun-
cular birbirine tutunmadan serbestçe oynarlar. Oyun-
cuların ellerinde genellikle ikişer adet kaşık bulunur.
Kaşıkların elde farklı duruşları olabilir ancak genellik-
le sapları yukarı gelecek şekilde avuç içinde tutulur ve
sırtları birbirine vuracak şekilde konumlandırılır. Ka-
şıkların biri baş parmakla sabit tutulurken diğer kaşık
yüzük ve orta parmak arasına geçirilerek dört parmakla
kaşığın çukur kısmına bastırılır ve sabit kaşığa vurulur.
Kaşıkların çalınışı bir ahenk oluşturur ve oyuna canlı-
lık katar (Görsel 3.14). Bazı yörelerde kaşıklara püskül
takılıp boyama yapılır.
Kaşık oyunları genellikle türkülü oyunlar sınıfına
girer ve 2/4, 4/4 zamanlı usullerde icra edilir. Bu oyun- Görsel 3.14
lar hareketli, canlı ve ritimle ezginin birleştiği ahenkli oyunlardır. Kaşık Oyunu
Bazı oyunlarda 8/8, 9/16, 9/8 gibi karma zaman ölçüleri de kullanı-
lır. Kaşık oyunlarına kabak kemane, sipsi, tırnak kemençe, dört telli
kemençe, bağlama, cura, ut, cümbüş, klarnet, keman, kanun, koltuk
davulu, darbuka, zilli maşa, tandır kaşık gibi çalgılar eşlik eder. Öl-
çüsüz olarak söylenen türkü bölümlerinde serbest hareket yapılırken,
nakarat bölümlerinde ortak hareketlere geçilir.
DÜŞÜNELİM
Kaşık oyunları bireysel oyunlardır. Dolayısıyla oyuncular el
ele tutuşmazlar. Oyunlar genellikle daire biçiminde veya karşılıklı TARTIŞALIM
olarak oynanır. Kollar genellikle omuz hizasına kadar kaldırılır ve Konya ve Çankırı kaşık oyun-
sekerken yarım daire şeklinde hareket ettirilir. Oyuncu sayısında bir larını ulaşabildiğiniz dijital
sınırlama yoktur ve genellikle karşılıklı çiftler halinde oynanır. Oyun ortamlardan izleyerek oyu-
ritmine göre kaşık çalarak oynamak büyük bir beceri gerektirir. Oyu- nun figür ve kıyafetlerini
nun en belirgin özelliği oynayanların beceri ve yeteneklerine dayalı inceleyiniz. Daha sonra bu
bir oyun olmasıdır. Herkesin kendine özgü figürleri vardır. Oyun oyunların figür ve motiflerini
yavaş bir tempoda başlar ve zamanla hızlanır. Sazlar ve kaşıklar çal- karşılaştırarak düşüncelerini-
maya başladığında oyuncular müziğe uyumlu olarak topuklarını vu- zi arkadaşlarınızla tartışınız.
rurlar, küçük adımlarla yürürler ve yan hareketlerle oyuna başlarlar.
Oyunlar kıvrak, hareketli ve canlıdır. Sekmeler, çökmeler, dönüşler
ve kol ve bacak hareketleri oyun figürlerini oluşturur.

91