Page 158 - THM TEORİ VE UYGULAMASI (ORTAK-TSM ) 11
P. 158
SÖZLÜK
-A-
abdal : Eskiden oradan oraya dolaşarak tarikatını yaymaya çalışan dervişlere
verilen ad.
ab-ı hayat : Sonsuz hayatı verdiğine inanılan su.
âdem : Dinsel inançlara göre yaratılan ilk insan ve ilk peygamberin adı.
ağız : Aynı dil içinde ses, şekil, söz dizimi ve anlamca farklılıklar gösterebilen,
belli yerleşim bölgelerine veya sınıf ara özgü olan konuşma dili.
ahval : Durumlar.
âlâ : Daha iyi. Pek iyi. En yüksek.
alakadar : İlgili.
âlât : Aletler.
alaz : Alev.
asar : Eserler.
asır : Yüzyıl.
âti : Gelecek, gelen.
-B-
bade içme : Türk halk edebiyatında sıkça karşımıza çıkan bir rüya motif dir. Genellikle halk hikâ-
yelerinde yer alan bu motif, bazı âşıkların hayat hikâyeleri içinde de görülmektedir.
Âşıkların âşıklığa başlamayı ya da yetişip usta âşık olmayı geleneksel bir unsur ola-
rak gördükleri iki önemli yol, usta yanında yetişme ve/veya rüyada bade içerek badeli
âşık olmadır.
bade : Şerbet, su vb. bir içecek olabileceği gibi elma, nar, ekmek, üzüm gibi
herhangi bir yiyecek de olabilir. Âşık edebiyatında bade içme rüya motif
bir gelenek icabıdır.
baht : Şans, talih.
bar : Anadolu’nun doğu ve kuzeydoğu bölgelerinde, özellikle Erzurum yöresin-
de el ele tutuşularak oynanan halk danslarının ortak adı.
baksı : Türklerin din adamlarına verdikleri isimdir. Şamanlar; fala bakar, büyü
yapar, gelecekle ilgili haber verir, doktorluk yaparlardı. Diğer toplumlarda
olduğu gibi ayrıcalıklı bir sınıf değillerdi.
bent : Dize sayısı değişen şiir bölümleri.
bezeme : Süsleme.
-C-
cenap : Ulu, büyük, saygıdeğer kimseler için kullanılan saygı sözü.
cihet : Yan, yön, taraf.
-D-
darp : Vuruş.
darülelhan : Nağmelerin evi anlamına gelen Osmanlı Devleti'nin ilk resmi müzik okulu.
derman : Çare.
dizge : Sistem.
doğaçlama : Hiç hazırlanmadan, birdenbire ve içine doğduğu gibi söyleme biçimi.
doru : Gövdesi kızıl, bacaklarıyla yelesi kara olan (at). Bu renkte olan (at donu).
düzen : Geleneksel halk müziğinde seslendirilecek eseri, makamı dolayısıyla
durak ve güçlü sesleri dikkate alarak telli çalgılarda her telin belirli bir sese
eşleştirilmesiyle oluşturulan akort şekli.
düzüm : Dizi, sıra. Düzen, düzgünlük, düzenlilik.
156
