Page 11 - THM TEORİ VE UYGULAMASI 11

KİTABIN TANITIMI

2.

ÜNİTE

Ünite kapaklarını gösteren say-
USUL/ÖLÇÜ
falardır.

KAVRAMLAR: ÜNİTE KONULARI:
1. BİRLEŞİK YEDİLİ 2.1. BİRLEŞİK YEDİLİ USULLER (DEVRİHİNDİ, DEVRİTURAN)
2. BİRLEŞİK SEKİZLİ 2.2. BİRLEŞİK SEKİZLİ USULLER (DÜYEK, MÜSEMMEN)
3. USUL
4. ÖLÇÜ
5. KUVVETLİ
6. ZAYIF
78 79

4. 1. ETKİNLİK: Aşağıda verilen maya, gurbet havası ve hoyrat uzun havalarının genel özel-
UYGULAMA liklerini boş bırakılan yerlere yazınız.
Aşağıda nihavent makamına örnek olarak
verilen “İğnem Düştü Yerlere” türküsünü
makamın özelliklerine dikkat ederek dinleyiniz ve seslendiriniz. Bölgesi / Yöresi
Türkülerin yer aldığı sayfa- Makamı, dizisi, seyri
Söz / Şiir yapısı
lar, desenli ve kendi yöresine MAYA Katma sözler
Teması
İĞNEM DÜŞTÜ YERLERE
İĞNEM DÜŞTÜ YERLERE Derleyen: özgü çalgı görsellerine sahip- Eşlik çalgıları
Hamit ÇİNE
Yöresi:
Derleyen: Hamit ÇİNE (Varsa) Ritmik kalıp ezgisi
Burdur
e=138 Yöresi: Burdur
.
& ' ' 9 8 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ_ œ . . tir. Bölgesi / Yöresi
Makamı, dizisi, seyri
İĞ NEM DÜŞ TÜ YER LE RE KA RIŞ TI GA ZEL LE RE Söz / Şiir yapısı
İĞ NEM DÜŞ TÜ YA KAM DAN GEL AR KAM DAN AR KAM DAN
YA KAM DA İĞ NE Mİ SİN GÜĞ SÜM DE DÜĞ ME Mİ SİN HOYRAT Katma sözler
.
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ_ œ . . Teması
& ' ' . . œ œ œ œ œ œ œ œ œ
Eşlik çalgıları
GÖ ZÜM ÇAP KIN A LIŞ MIŞ BA KA RIM GÜ ZEL LE RE
SEN AR KAM DAN GEL MEZ SEN BEN KORK MAM KAY MA KAM DAN (Varsa) Ritmik kalıp ezgisi
AŞ KIN DAN HA RA BOL DUM HA LİM DEN BİL ME Mİ SİN
. œ œ œ . Bölgesi / Yöresi
& ' ' . . œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ_ œ . . Makamı, dizisi, seyri
GURBET HAVALARI Katma sözler
A MANYE LELOM YE LELOM YE LE LAY LOM HAY Dİ YE LELOM YE LE LOM YE LE LAY LOM Söz / Şiir yapısı
" " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " "
" " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " "
Teması
Öğrencilerin önceden edin- Eşlik çalgıları
(Varsa) Ritmik kalıp ezgisi
diği bilgileri kullanmasını ve 2. ETKİNLİK: lıkları yazınız.
Maya, gurbet havası ve hoyrat uzun havaları arasındaki benzerlik ve farklı-
yeni bilgilerin öğrenilmesini BENZERLİKLER FARKLILIKLAR
amaçlayan çalışmaların yer ............................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
aldığı bölümdür. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
Görsel 3.1: Yukarıdaki türküye yöre sazlarından cura ile eşlik edilebilir.
75
120
HAZIRLIK ÇALIŞMASI
1. Nihavent, hicaz, karcığar makamında türküler nelerdir? Öğrencilerin ünite ile ilgili ön
2. Nihavent, hicaz, karcığar makamında şarkılar nelerdir?
bilgilerini harekete geçirmeyi
amaçlayan bölümdür.
3.1. NİHAVENT MAKAMI
Nihavent makamı, Türk müziği makamları içerisinde en çok kullanılan makamlardan biridir. Buselik
makamının rast perdesi üzerindeki şeddidir. Makamın dizisi, tampere ses dizgesiyle seslendirmeye uy-
gundur. Bu durum, nihavent makamın Batı müziği çalgıları ile de çalınmasına ve çok sesli denemelerde
kullanılmasına olanak sağlar. Nihavent makamı dizisi, batı müziğinde sol minör dizisi ile benzer yapıdadır.
Makamın “kürdili” şekli eski minör, “hicazlı” şekli ise armonik sol minör adını alır. “Nihavent” sözcüğü-
nün Farsçadan geldiği ve bir şehrin adı olduğu bilinmektedir. Bu makamın kullanımının diğer Türk müziği
makamları gibi oldukça köklü bir geçmişe dayandığı düşünülmekteyse de özellikle son yüzyıl içerisinde
kullanımı artmıştır. Bununla birlikte nihavent makamının kullanımına ilk kez 2. Mehmet’e ait eserlerde
rastlanmaktadır. Sınıf içinde konuya yönelik birey-
Durak: Sol (rast) perdesidir.
Seyir: İnici-çıkıcıdır.
Dizi: Buselik makamı dizisinin rast perdesindeki şeddidir. Rast perdesindeki buselik beşlisine, neva
perdesinde kürdi dörtlüsünün ve hicaz dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir. sel ve grup hâlinde yapılacak uy-
Nihavent Makamı Dizisi (1. Şekil Buselik Makamı Dizisi)
NİHAVENT MAKAMI = BUSELİK BEŞLİSİ (T+B+T+T) + NEVADA KÜRDİ DÖRTLÜSÜ (B+T+T)
Rastta buselik beşlisi Nevada kürdî dörtlüsü gulama çalışmalarını içeren, etkin
katılımın amaçlandığı bölümdür.
T B T T B T T
Irak Rast Dügâh Kürdi Çargâh Neva Nim hisar Acem Gerdaniye
Nihavent Makamı Dizisi (2. Şekil Buselik Makamı Dizisi)
NİHAVENT MAKAMI = BUSELİK BEŞLİSİ (T+B+T+T) + NEVADA HİCAZ DÖRTLÜSÜ (S+A12+S)
Rastta buselik beşlisi Nevada hicaz dörtlüsü
T B T T S A12 S
Irak Rast Dügâh Kürdi Çargâh Neva Hisar Eviç Gerdaniye
114
10