Page 17 - TÜRK HALK MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI | 11

kendi özel yapısına göre çok seslendirilebileceğini kanıtlamış
olan Kemal İlerici, geleneksel Türk halk müziğinde ezgisel ve

ritimsel yeniliklerle çok seslendirme çalışmalarına örnekler
sunmuştur. 1924 yılında Gazi Eğitim Fakültesinde kurulan müzik
öğretmenliği bölümünde Türk Okul Müziği çalışmalarında çok
sesli olarak yeni eserler üretilmiş ve 1936 yılında kurulan Devlet

Konservatuvarının da katılımıyla Riyaset-i Cumhur Filarmoni
Orkestrası kurularak bugünkü Cumhurbaşkanlığı Senfoni
Orkestrasının temeli atılmıştır.

Görsel 1.1: Muzaffer Sarıözen

Cumhuriyet dönemi Türk müziğinin gelişiminde Türk Beşleri adıyla
anılan Cemal Reşit Rey (1904-1985), Ulvi Cemal Erkin (1906-
1972), Hasan Ferit Alnar (1906-1978), Ahmet Adnan Saygun
(1907-1991), Necil Kazım Akses’ten (1908-1999) söz etmek

gerekir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş döneminde eserleriyle
kendilerinden söz ettiren bu beş büyük besteci, klasik Batı müziği
eğitimlerini yurt dışında tamamlayarak Türk müziğinin dünyaya

tanıtımında çok önemli görevler üstlenmiştir. Hepsinin ortak özelliği,
1900’lerin başında doğmuş olmaları ve Atatürk’ün eğitim için onları
yurt dışına göndermiş olmasıdır. Osmanlı’da farklı aile, kültür ve
ortamlarda yetişmelerine rağmen Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte
Türk müziğinin gelişen dünyada yer alması için duyulan ihtiyaç
Görsel 1.2: Ahmet Adnan üzerine bu beş sanatçı devlet tarafından eğitim için yurt dışına
Saygun
gönderilmiştir. Beş sanatçımız yurda döndükten sonra Türk halk
ezgilerini yeniden yorumlamıştır. Ulusal Türk müziğinin gelişmesinde önemli katkıları olan

Türk Beşleri’nin bazı eserleri şunlardır: Cemal Reşit Rey Zeybek Operası, Çiftetelliler, Itri’nin
Neva Kârı Üzerine Scherzo, Eski Bir İstanbul Türküsü Üzerine Çeşitlemeler; Ulvi Cemal
Erkin Köçekçeler, Keloğlan Balesi; Hasan Ferit Alnar Türk Süiti, Kanun Konçertosu; Ahmet
Adnan Saygun (Görsel 1.2) Yunus Emre Oratoryosu, Kerem ve Köroğlu operaları; Necil

Kazım Akses Çiftetelli, Ankara Kalesi…

En kapsamlı derleme gezileri, 1926 yılında Yusuf Ziya Demircioğlu başkanlığında Rauf Yekta
Bey, Dürrî Bey ve Ekrem Besim Bey’den oluşan dârülelhan heyeti ile yapılmıştır. Heyet;
Adana, Gaziantep, Urfa, Niğde, Kayseri, Sivas’ı kapsayan ve yaklaşık iki ay süren derleme

gezisiyle 250 kadar halk ezgisi derlemiştir.

16