Page 18 - TÜRK HALK MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI | 11

Cumhuriyetle birlikte müzik alanındaki kültürel ve folklorik bilgileri edinmek ve arşivleyebilmek

için Batı müziği eğitimi alan genç bestecilere millî tema ve motifleri derleme gereği doğmuştur.
1924 yılında Anadolu’da çalışan müzik öğretmenleri ile ilk derleme çalışmalarına başlanmış,
halk ezgilerinin kayıt altına alınabilmesi için yüz civarında türkü notası yazılmıştır. İlk olarak
bunların sadece 47’si yayınlanmış ama bu yöntemle yapılan derlemelerin yeterince başarı

sağlamaması nedeniyle derleme heyeti kurulmasına karar verilmiştir. İlk iş olarak Paris’te
bulunan Türk Beşleri’nden Cemal Reşit Rey’e derleme çalışmalarında kullanılmak üzere
fonograf sipariş edilmiştir (Görsel 1.3).

Görsel 1.3: Fonograf

En kapsamlı derleme gezileri, 1926 yılında Yusuf Ziya Demircioğlu başkanlığında Rauf Yekta
Bey, Dürrî Bey ve Ekrem Besim Bey’den oluşan Dârülelhan (İstanbul Konservatuvarı) Heyeti

ile yapılmıştır. Heyet; Adana, Gaziantep, Urfa, Niğde, Kayseri, Sivas’ı kapsayan ve yaklaşık
iki ay süren derleme gezisiyle 250 kadar halk ezgisini derlemiştir.

Temmuz 1927’de Ereğli (Konya), Karaman, Alaşehir, Manisa, Ödemiş ve Aydın’da yapılan

derleme gezilerinde ise Yusuf Ziya, Ekrem Besim, Muhittin Sadak ve Ferruh Arsunar yer
almıştır. Aynı ekip, 1928’de İnebolu, Kastamonu, Çankırı, Ankara, Eskişehir, Kütahya ve
Bursa’da derleme çalışmalarına katılmıştır.

1929 yılında 34 gün süren derleme gezileri; Trabzon, Rize, Gümüşhane, Bayburt, Erzincan,
Erzurum, Giresun ve Sinop’ta yapılmıştır. Yusuf Ziya Bey, Abdülkadir Töre, Ferruh Bey, film
operatörü Remzi Bey ve Mahmut Ragıp Bey’in katıldığı gezide 155 halk ezgisi derlenmiştir.
Daha önceki gezilerde derlenen halk ezgilerinden notaya alınanlar ve ses kaydı yapılanlar
15 defter hâlinde yayımlanmış ve Türk halk müziği arşivi oluşturulmuştur.

17