Page 188 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 12

5. ÜNİTE

Dinle, Eğlen, Öğren

Aşağıda ünite ile ilgili bir çalma listesi verilmiştir. Bu listede adı geçen eserleri internetten araştırarak dinleyiniz.

5.2.2. Çağdaş Dönem Eserlerinin Biçimsel ve Müziksel Özellikleri

Çağdaş Dönem müziğinde çellonun ses sınır ve tınıları, doğal ve doğal olmayan yöntemlerle sonuna kadar zorlan-
mıştır. Ayrıca uyumsuz (disonans) seslerin bir arada kullanılması 20. yüzyıl müziğinin karakterinde olan bir durumdur.
Besteci, alışagelmiş uyumlu (konsonans) seslerin oluşturduğu müzik stiline karşı duruş olarak eserlerinde anlatmak iste-
diği ifadeyi atonal (ton dışı) ve uyumsuz seslerle ifade etmeye çalışmıştır. Besteciye göre dinleyicinin eseri beğenmesi ve
hoş bulması gerekmez. Önemli olan bestecinin anlatmak istediği durum ya da duygudur.
Çağdaş Dönem müziğinde bestenin mükemmel tınıda olması beklenmez. Çünkü dünyadaki savaş ortamının oluş-
turduğu siyasi ve ekonomik olumsuzluklar, sanata da yansımıştır. Besteciler de bu olumsuzlukları mükemmel tınıda olan
tonal ezgilerle değil, atonal ve uyumsuz seslerle dile getirmeye çalışmıştır.
Çağdaş Dönem çello tekniklerini inceleyecek olursak geleneksel çalma tekniklerinin dışına çıkan extended
[ekstendıt (genişletilmiş)] tekniklerle sıkça karşılaşıyoruz.
Sağ el yay tekniklerinde ponticello (pontiçello) tekniği, yayın alt eşiğe çok yakın çalınması ile ortaya çıkar ve puslu
bir ses elde etmek için kullanılır. Bununla birlikte köprü ile alt eşik arasında olan kısma yayın sürtülmesi de bu dönem-
de kullanılan genişletilmiş teknikler arasındadır. Çellonun yan ve üst gövdesine el ile vurularak yapılan ritimler çağdaş
çello eserlerinde karşımıza çıkmaktadır. Bir başka yay tekniği olan ve yayın kıllarını tellere vurarak ses çıkardığı col legno
battutoyu (kol lenyo batuto) birçok çağdaş besteci tarafından kullanmıştır.

Sol el çello tekniklerinde ise yay çalmaya devam ederken sol elde yapılan pizzicato çalımı ve basılan bir notanın dört
ses üstündeki notaya parmağın dokunularak çalınmasıyla oluşan yapay harmoniklerin sıkça kullanıldığı görülmektedir.

5.2.3. Çağdaş Dönem Eserlerini Seslendirme
Klasik formların da kullanıldığı Çağdaş Dönem’de, daha özgün ve bir biçime ait olmayan büyük ve küçük formda eserler
de görülmektedir.
Çağdaş Dönem müziklerinde, parçanın müzikal yapısına odaklanmakla birlikte parçanın trafiğine hakim olmak ve
atonal melodilerdeki nota geçişlerini kolaylaştırmak için kas hafızası kazanmak önemlidir.

186 ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 12