Page 83 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 12

4. ÜNİTE

4. ÜNİTE: DİZİ-MAKAMLAR VE İLGİLİ DAĞARCIK IV

NELER ÖĞRENİLECEK?

• Saba Makamının Özellikleri ile Bu Makamdaki Dizi ve Eserleri Çalarak Dağarcık Oluşturma
• Segâh Makamının Özellikleri ile Bu Makamdaki Dizi ve Eserleri Çalarak Dağarcık Oluşturma
• Hüzzam Makamının Özellikleri ile Bu Makamdaki Dizi ve Eserleri Çalarak Dağarcık Oluşturma
• Mi Majör Dizisinin Özellikleri ile Bu Tonda Dizi, Etüt ve Eserleri Çalarak Dağarcık Oluşturma
• Do Diyez Minör Dizisinin Özellikleri ile Bu Tonda Dizi, Etüt ve Eserleri Çalarak Dağarcık Oluşturma
• La Bemol Majör Dizisinin Özellikleri ile Bu Tonda Dizi, Etüt ve Eserleri Çalarak Dağarcık Oluşturma
• Fa Minör Dizisinin Özellikleri ile Bu Tonda Dizi, Etüt ve Eserleri Çalarak Dağarcık Oluşturma

HAZIRLIK ÇALIŞMASI
1. Basit, birleşik ve şedd makam kavramlarını araştırınız.
2. Çello icrasında Türk müziği ses sistemi ile Batı müziği ses sisteminin anahtar farklılıklarını karşılaştırınız.
3. Giriftzen Asım Bey’in Saba Peşrevi, Neyzen Yusuf Paşa’nın Segâh Peşrevi ve Seyfettin Osmanoğlu’nun
Hüzzam Peşrevi’nin ses kayıtlarını dinleyiniz ve video kayıtlarını izleyiniz.
4. Dört bemol ve dört diyez alan dizileri araştırınız.
5. Makamsal diziler ile tonal diziler arasındaki seslendirme farklılıklarını sol elde parmak konumlandırılması
açısından karşılaştırınız. Makamsal dizilerde komalı sesler çalınırken parmakların nasıl konumlandırılma-
sı gerektiğini tuşe üzerinde arayınız.

4.1. Saba Makamı

Saba makamı Batı müziği ses sistemine (beş ses) göre bir oktav seslendirildiğinde “sol-re”, iki oktav seslendiril-
diğinde “sol-re-la” telleri kullanılarak çalınır. Pes bölgede genişlemeler ve yedenli kalışlar yapıldığında “do” teli de
kullanılır.
4.1.1.Saba Makamının Özelikleri

Birleşik makamlarımızdan biri olan saba makamı Türk halk müziğinde “Kalenderî” adıyla kullanılır. Kalenderî
eserler Türk halk müziği repertuvarının yüzde ikisini oluşturur.
BİLGİ NOTU

Saba kelimesi “gün doğumundan esen hafif rüzgar” anlamına gelmektedir. Dinî müziğimizde mistik özel-
liklerinden dolayı sık kullanılan bir makamdır. Sabah ezanı saba makamında seslendirilmektedir.

Saba makamının Türk müziği ses sistemindeki gösterilişi şu şekildedir:

Dügâh Perdesi Üzerinde Saba 4'lüsü Çargâh Perdesi Üzerinde Zirgüleli Hicaz Dizisi

& Ï w Ï 5 ú Ï 4 Ï 5 Ï ú Ï 4 Ï 5 ú

K S S A S T S A S

Saba makamı dizisinin Batı müziği ses sistemindeki (5 ses la kararlı) gösterilişi şu şekildedir:

? ú Ï 3 Ï Ï ú Ï 3 Ï ú
Ï w Ï

82 DİZİ-MAKAMLAR VE İLGİLİ DAĞARCIK IV