Page 65 - ÇALGI EĞİTİMİ GİTAR 12

Kuartet: Dört çalgı ya da ses için yazılmış müzik formudur. Bu tür bir eseri seslendiren müzik toplu-
luğuna da kuartet denir. Oda müziği formları içinde en çok rastlanılanıdır. Klasik Dönem’de genellik-
le yaylı çalgılar için yazıldığından, kuartet deyince akla önce yaylı çalgılar gelirdi. Bunlar; iki keman,
viyola ve viyolonselden oluşurdu.
Rondo: Fransızların aynı isimli lirik şiirinden türeyen ve kıta sonlarında ana motifin nakarat biçimin-
de yinelenmesiyle oluşan bir müzik formudur. 13. yüzyılda dans edilerek söylenen şarkılardan doğ-
muştur. 17 ve 18. yüzyıllarda çalgılar için yazılan süitlerde yer almaya başlamıştır.
Scherzo (Skertzo): İtalyanca şaka, alay, neşe, coşku anlamına gelen scherzo; bu üslupta yazılmış
müzik eserlerini tanımlamak için kullanılan bir terim iken Beethoven ile birlikte bir müzik formuna
dönüşmüştür. Beethoven, sonat ve senfoni formlarındaki eserlerinin ikinci ya da üçüncü bölümlerini
sürekli bu üslupta yazınca bir kural hâline dönüşmüştür.

Klasik Dönem’in Önemli Bestecileri

Franz Joseph Haydn [Franz Yozef Haydın (1732 - 1809)]
Henüz 6 yaşında ilk müzik derslerini almaya başlayan Avusturyalı beste-
ci, çocukluğunu kilise korolarında şarkı söyleyerek, gençliğini ise müzik ya-
parak ve müzik dersleri vererek geçirmiştir. Çeşitli soyluların saraylarında
besteci-müzisyen olarak görev yapmış ve besteleri oldukça dikkat çekmiştir.
1761’de Esterhazy (Esterhazi) prenslerinin hizmetine girerek 30 yıl bu görevde
kalmış ve burada çok sayıda eser üretmiştir. Yüzün üzerinde senfoni yazarak
müzik tarihinde “senfonilerin babası” unvanını almıştır. Senfoni ve yaylılar için
kuartet formları, Haydn ile gerçek yapısına ulaşmıştır. İncelik, duruluk, açıklık
ve denge, müziğinin önde gelen niteliklerindendir. Aralarında 24 yaş fark ol-
masına rağmen en yakın arkadaşı Klasik Dönemin en önemli bestecilerinden
Mozart idi. Bir dönem Beethoven’a da dersler veren Haydn bu yönü ile sade-
ce Klasik Dönemi değil, Romantik Dönemi de etkilemiş önemli bir bestecidir.
(Görsel 4.29)
Görsel 4.29

Wolfgang Amadeus Mozart [Volfgan Amadeus Modzart (1756 - 1791)]
Müzik tarihinde bir “dahi” olarak anılan Avusturyalı besteci, henüz 5 yaşın-
da iken klavsen için besteler yapmaya başlamıştır. Yedi yaşındayken müzisyen
babası ve ablası ile birlikte Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda ve Belçika’da
konserler vermiş ve performansı ile sanat çevrelerinin oldukça dikkatini çekmiş-
tir. İlk operasını 12 yaşında yazan Mozart, 35 yıllık kısacık ömründe 600’den fazla
yüksek düzeyli ve nitelikli eserler vererek günümüzde bile erişilmesi mümkün
olmayan bir seviye yakalamıştır. Mozart; 13 Opera, 127 vokal müziği, 47 senfoni,
203 orkestra için dans müziği, 75 oda müziği eseri, 42 konçerto, 110 solo piyano
eseri, 52 dinî müzik eseri bestelemiştir. (Görsel 4.30)
Görsel 4.30

Ludwig van Beethoven [Ludvih fan Beytofın (1770 - 1827)]
İlk müzik bilgilerini babasından alan Alman besteci, dönemin önemli müzik
öğretmeni ve bestecilerinden dersler alarak piyano ve keman çalmayı öğrenmiş-
tir. Müzik yaşamının başlarında bestelerinden çok piyano virtüözü olarak ün ya-
pan Beethoven, 1800’lerin başında kulaklarında işitme problemi belirtileri yaşa-
maya başlamış ve 1819’da tamamen sağır olmuştur. Müzikologlar Beethoven’in
yaşamında üç dönem olduğu görüşünde birleşirler. Birinci dönemde Haydn ve
Mozart etkileri sezilir. Üslup benzerliği olarak gözlenen bu etki, zamanla özgür
bir biçimde gelişir. İkinci dönemde çalgı ve orkestra önem kazanır. Öyle ki o dö-
neme kadar müzik deyince ilk akla gelen opera, oratoryo ve kantat gibi sese da-
yalı eserlerin yerini orkestra müziği alır. Üçüncü döneminde ise biçim özgürlük
kazanır. Klasik üslubun ulaştığı sınırı ve bu sınırı aşma yolunda gelişim gözlenir.
Meşhur 9. Senfoni bu dönemin anıtsal bir örneğidir. (Görsel 4.31)
Görsel 4.31
64