Page 67 - ÇALGI EĞİTİMİ GİTAR 12

20 ve 21. Yüzyıl Dönemi Eserlerini Yorumlarken Dikkat Edilmesi
Gereken Unsurlar
Romantik Dönem’de gelişen yeni tını ve ifade arayışı aynı şekilde 20 ve 21.
Yüzyıl Dönemi’ne de yansımıştır. “Çağdaş”, “modern” ya da “20 ve 21. Yüzyıl
Dönemi” gibi isimlerle anılan bu dönem, Romantik Dönem’den farklı olarak
armoni kurallarının sorgulandığı, yeni ton, yeni renk ve yeni tınıların denendi-
ği, ayrıca müzikal ifadelerin cesur ve özgür bir anlayışla değerlendirildiği bir
dönem olmuştur. Böyle bir sanat atmosferinde birçok besteci deneysel ça-
lışmalar yapmış, geleneksel müzikal form, biçim ve türler bu dönemin estetik
anlayışına göre içerik bakımından değişmiştir. 20 ve 21. Yüzyıl Dönemi’nde
ortaya çıkan sanat akımlarının müzik alanında karşılıkları aranmış ve daha
önceki dönemlerdeki güzellik ve estetik anlayışı sorgulanmıştır. Örneğin 20.
yüzyıl öncesi müzik sanatında “çirkin” ya da “kötü” bulunan ton dışı ses-
ler sorgulanmış, bu sesler besteciler tarafından yeni bir estetik anlayışıyla
bir kompozisyonun içinde kullanılarak anlamlı hâle getirilmiştir. Hatta atonal
(ton dışı) müzik, dönemin hemen başında bir önceki dönemden ayrılan be-
lirleyici bir özellik olarak dikkat çekmiştir. Romantik Dönem’de müzik, bes-
teci ve yorumcuların duygularını temel alarak icra edilirdi. 20 ve 21. Yüzyıl
Dönemi’nde ise müzik daha çok sanatın ve felsefenin kesiştiği bir alan olan
estetiğe dayalı olarak, bestecinin isteği ve düşüncelerine bağlı icra edilme-
ye başlamıştır. Bu nedenle bazı bestecilere geleneksel nota yazıları yetme-
miş; ya yazdıkları nota üzerinde açıklamalar yapmışlar ya da kendilerini ifade
edebilecekleri yeni nota yazım şekilleri üretmişlerdir.

Tüm bu gelişmeler ışığında 20 ve 21. Yüzyıl Dönemi gitar eserleri nasıl yo-
rumlanmalıdır? Her ne kadar bu dönem, müziğe yeni bir bakış açısı getirmiş
olsa da müziğin temel bileşenleri olan ezgi, ritim, eşlik, bas gibi unsurlar ve
kompozisyonun temel yapı taşları olan figür, motif, cümle, bölüm gibi unsur-
lar hâlâ benzer işlevlere sahiptir. Ancak tüm bu bileşenlerin biçimleri büyük
ölçüde değişmiştir. Bu nedenle Ünite 2’de verilen Romantik Dönem eserle-
rini yorumlarken dikkat edilmesi gereken unsurlar konusunun tamamı 20 ve
21. Yüzyıl Dönemi için de geçerlidir. Sadece yeni estetik yaklaşım hakkında
seslendirme yapacak müzisyenlerin benzer dönem müziklerini dinleyerek stil
farkındalıklarını geliştirmeleri gerekmektedir. Her döneme ait gitar parça-
larında olduğu gibi eserlerin önce çözümü yapılmalı; figür, motif ve müzi-
kal cümleler belirlenmeli, ayrıca soru-cevap ilişkisi netleştirilmelidir. Diğer
dönemlerden farklı olarak atonal akor ve ezgilerin nasıl seslendirileceğine
yönelik çalışmalar yapılması gerekmektedir. Bu dönemde yazılan her eser
kendine özgü olduğu için seslendirme ilkelerini genelgeçer kurallarla belirt-
mek mümkün değildir. Bir kompozisyonda çakışan atonal sesler hem vur-
gulu hem de hafif seslendirilebilir. Bu nedenle öğretmen rehberliğinde eser
incelenmeli, nota üzerindeki nüans ve ifade terimlerine -varsa açıklamalara-
bakılmalıdır. Ayrıca eserin usta gitaristler tarafından seslendirilen yorumları
titizlikle incelenmelidir.

65