Page 13 - TÜRK HALK MÜZİĞİ KORO 12

KİTABIN TANITIMI

TÜRK HALK MÜZİĞİ KORO 12 1. ÜNİTE
Bilgi notu
Cumhuriyet Dönemi Toplu Seslendirme Uygulamaları beceriler gibi pek çok davranışı kazanma ve iyileştirme fırsatı da bulur. Koro çalışmalarının koro üyelerine
kazandırdığı bazı davranışları şöyle sıralayabiliriz:
Türk müziğinde toplu çalıp söyleme geleneği, eski bir geçmişe sahip olmasına rağmen, ülkemizde dü-
zenli bir koro müziği anlayışından söz etmek mümkün değildir. Türk halk müziği formunda ortaya konmuş • İş birliğini ve takım ruhunu güçlendirir. bu bölümde
ürünler, halk sanatçıları tarafından ve çoğunlukla ferdî icralarla halka sunulmuş; toplu icra örnekleri ise • Birlikte şarkı söyleme sürecinde uyumlu çalışma becerisini geliştirir.
daha çok yöresel anlayışlarla oluşturulan müzikli toplantılarda sergilenmiştir. • Disiplini ve öz güven gelişimini sağlar.
Türk halk müziğinde karma saz ve ses topluluğuyla yapılan icra örnekleri, radyoların kurulması süre- • Sorumluluk duygusunu pekiştirir. yer alır.
ciyle başlamıştır. Hemen her yöreye ait türküler, daha sonra koral yapıya dönüşecek olan bu topluluklarla • Koro üyelerinin sosyal becerilerine katkıda bulunur.
icra edilmeye başlanmış ve ancak bu sayede gelişmiştir. • İletişim kurmayı ve empati yapmayı geliştirir.
Önceleri Mesut Cemil Bey ve arkadaşlarının sergilediği Türk sanat müziği toplu icra örnekleri, Tür-
kiye radyolarının kurulmasıyla yayınlanma imkânına kavuşmuştur. Daha sonra, Muzaffer Sarısözen yöne- BİLGİ NOTU
timinde bir Türk halk müziği topluluğu oluşturulmuş ve radyo programları içerisinde halk türkülerine yer
verilmiştir. Ustalara Saygı: Köroğlu
Halk türküleri, Cumhuriyet'in kurulduğu yıllardan itibaren hem çok sesli hem de tek sesli koral ya-
pılanmalar aracılığıyla yeni bir anlayışa bürünmüştür. Radyolar aracılığıyla türküleri halka ulaştıran top- Benden selam olsun Bolu Beyi’ne
Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır
luluklar, daha sonraki yıllarda gelişerek Türk halk müziği korolarına model olmuştur. Kültür ve Turizm
Bakanlığı’nın Türk halk müziği koroları ve TRT’nin model alınmasıyla oluşturulmuş üniversite ile dernek Ok gıcırtısından, kalkan sesinden
koroları ve amatör koroların kurulmasıyla da bu sayı giderek artmıştır. Dağlar seda verip seslenmelidir…”
Doğum ve ölüm tarihleri tam olarak bilinmeyen 16. yüzyıl saz şairlerinden Köroğlu’nun asıl adı Ruşen Ali’dir.
ETKİNLİK Köroğlu destanına göre babası Yusuf, Bolu Beyi’nin seyisidir. Atlara meraklı olan Bolu Beyi, Yusuf’u cins bir at al-
Yaşadığınız şehirde yer alan Türk halk müziği korolarını ve bu koroların hangi kurum ya da kuruluş maya gönderir. Fakat Yusuf’un getirdiği tayı beğenmez ve Yusuf’un gözlerine mil çektirir. Kör olan Yusuf, oğlunu
bünyesinde faaliyet gösterdiğini araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. ve getirdiği tayı alarak memleketi terk eder. Ruşen Ali, tayı babasının tarif ettiği tarzla karanlık bir ahırda besler.
Tay; belli bir zaman sonra gelişir, güzelleşir, eşsiz bir küheylana dönüşür.
Koro ve Toplum Bu arada Yusuf ile Ruşen Ali, Aras Irmağı’na giderek Bingöl’den inecek olan üç sihirli köpüğü beklerler. Gelen
köpükleri içen Ruşen Ali (Köroğlu); ebedî hayat, yiğitlik ve şairlik vasıflarına sahip olur. Bolu Beyi’nden babasının
Kültürel bir miras olarak Türk halk müziği, Türk toplumunun önemli bir parçasıdır ve onun canlı tu-
tulmasında önemli rol oynayan araçlardan biri de koro çalışmalarıdır. Gerek profesyonel gerekse amatör intikamını almak için yola çıkar. O, artık bir “kır uğrusu” yani “dağın, bayırın eşkıyası”dır. Ancak yiğitlik ve iyiliksever-
liğiyle halkın gözünde destanlaşan Köroğlu; Ayvaz’ı evlat edinir, acımasız ve kıyıcı Bolu Beyi’ne amansız darbeler
müzikseverlerin ortak bir amaç etrafında bir araya gelerek oluşturdukları topluluklar, halk türkülerini indirir.
topluma ileterek toplumsal birlikteliğe ve dayanışmaya katkı sağlar. Ayrıca korolar, kültürel ögelerin ge-
lecek kuşaklara aktarılmasını da sağlayan önemli topluluklardır. Böylece yeni nesillerin halk türkülerini Köroğlu’nun ismine birkaç farklı şekilde rastlanmaktadır. Bunlardan biri, XVI. yy. daki kır uğrusu Köroğlu, diğeri
öğrenmesi ve kendisinden sonraki nesillere aktarması sağlanır. ise Âşık Köroğlu’dur. Bir de Horasanlı Köroğlu vardır. Bolu dolaylarının kır uğrusu Köroğlu ile tam o zaman halk
öykülerine konu olmuş Köroğlu’nun aynı kişi olduğu bugün için de kabul edilmektedir.
Âşıklık geleneğine uyarak kültürümüze yerleşen, sazlı sözlü anlatımıyla halka mal olmuş Köroğlu; kıyıcılığa, zul-
SORU-YORUM me, kötü yönetime karşı bir direnişin sembolü olmuştur. Halkın gözünde; mert, çetin ve bahadır bir yiğittir. İyi-
İnsan sesinin özellikleri nelerdir? likseverdir, zavallıları korur, halka kıyanlara aman vermez; duygulu, sevgi dolu bir halk kahramanıdır. Halk, onu
• Canlıdır ve yaşam boyu değişir. bir öykü kahramanı değil; tarihî bir kahraman olarak kabul eder, canlı bir anı gibi benimser ve varlığını yaşatır.
• Her insana göre farklı özellikler taşır, parmak izi gibidir. Köroğlu’nun şiirlerinde yiğitlik, arkadaşlık, doğa sevgisi, aşk vb. konu ve temalar; coşkulu, yiğitçe bir anlatımla,
• Müzik aleti olarak nitelendirilir. sade ve ahenkli bir söyleyişle yer alır. Kendinden sonra yetişen âşıklar üzerinde de etkisi görülmektedir. Koçak-
• Beynimize doğrudan bağlı, iyi ya da kötü alışkanlıklar geliştirebilen tek müzik aletidir. lamalarıyla yüreklere coşkunluk veren Köroğlu, adaletin olmadığı dönemlerde doğal direnme hakkını kullanmış
• Kişinin ruhsal özelliği hakkında bilgi verir (gergin, mutlu, heyecanlı vb. oluşu). olmasıyla adaletsizliğe başkaldırının simgesi olmuştur.
• Şarkı söyleme ve konuşma esnasında doğru ya da yanlış alışkanlıklar kazanılmasına taklit yöntemi ile imkân Şiirleri; “Köroğlu Destanı” Pertev Naili Boratav , “Türk Saz Şairleri” Fuat Köprülü, “Köroğlu-Dadaloğlu” Cahit Öztelli
tanır.
tarafından yayınlanmıştır.
Koro ve İnsan Kaynakça: Atınç Emnalar’ın “Tüm Yönleriyle Türk Halk Müziği ve Nazariyatı” adlı kitabından alınmıştır. (Kısaltılmış ve düzenlenmiştir.)
Koro çalışmaları, katılımcılarına müzikal deneyimlerden öte çeşitli davranışsal ve kişisel kazanımlar
sunar. Koro üyeleri; müzikal yeteneklerini geliştirmenin yanı sıra iş birliği, disiplin, öz güven ve sosyal
16 17
Soru-yorum bu bölümde
yer alır.
Alıştırmalar bu bölümde
yer alır.
TÜRK HALK MÜZİĞİ KORO 12 1. ÜNİTE
Vurgulama alıştırmalarına yandaki
karekoddan ulaşabilirsiniz. SORU-YORUM
ALIŞTIRMA / Vurgulama Alıştırmaları Şarkı söylemede konuşma becerisinin geliştirilmesi neden önemlidir?
• Aşağıda verilen cümlelerde; önce 1. kelimeyi, sonra 2. kelimeyi, son olarak da 3. kelimeyi • Şarkı sözlerinin anlaşılırlığını sağlar.
vurgulayarak cümleleri 3 farklı şekilde okuyunuz. Dikkat
• Müziğin estetiğini güçlendirir.
Ödevler bugün teslim edilecek. Sağlık en büyük varlık. • Duygusal ifadeyi vurgular.
1 2 3 1 2 3
• Profesyonel performansı arttırır. çekme bu
• Farklı dillerde şarkı söyleme becerisini geliştirir.
Vurgulama alıştırmalarına yandaki
karekoddan ulaşabilirsiniz. bölümde
ETKİNLİK
ALIŞTIRMA / Vurgulama Alıştırmaları
Aşağıda yer alan Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi’ni vurgu ve tonlamalara dikkat ederek okuyunuz. Daha Konuşma becerisini ve diksiyonu geliştirmeye yönelik aşağıda verilmiş olan tekerlemeleri akıcı yer alır.
sonra metnin altında yer alan çalışmayı yapınız. şekilde söylemeye çalışınız.
• Çiftçi Çetin çiftliğine çit çekerken çok yoruldu.
“Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklalini, Türk Cumhuriyeti’ni ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi seni bu • Denizlili Duran Dede, dağ demeden dere demeden durup dinlenmeden diyar diyar dolaştı.
hazineden mahrum etmek isteyecek dahili ve harici bedhahların olacaktır. Bir gün istiklal ve cumhuriyeti müdafaa • Ankaralı Ali Ağa, Adana’daki ablası Ayla’nın ağladığını anlar anlamaz arabasına atlayıp Adana’ya gitti.
mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitin düşünmeyeceksin! • Gece penceredeki benekli tekir kedi kendi tenceresindeki eti yedi.
Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklal ve Cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, • Özellikle özerklik üzerine Özdemir’e özgü özgün ve özgül özellikleri izleyen Özbekli Özkan’la,
bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri Özakman, Izgan, Uzken, Özülken, Ozanlara uzanarak ezeli üzüntülerini azalttılar, azalttılar; sonra da
zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş kuşları azad ederek yan gelip yattılar.
olabilir. Bütün bu şeraitten daha elim ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde iktidara sahip olanlar • Uzun burunlu umutsuz kulun mumunu mumsuz kutudan ateşlediler.
gaflet ve dalalet ve hatta hıyanet içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri şahsi menfaatlarını müstevlilerin • Safranbolulu Safinaz’la Salihlili Salih Sivrihisar’da soğuk almışlar, sinüzit olmuşlar, sonra sımsıkı
siyasi emelleriyle tevhit edebilirler. Millet fakrü zaruret içinde harap ve bitap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin sarınarak söylenmesiz Seyitgazi’ye varıp, sarımsaklı suteresini susarımsağı ile karıştırarak suyunu
evladı! İşte bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklal ve Cumhuriyetini kurtarmaktır! Muhtaç olduğun kudret, süzmüşler.
damarlarındaki asil kanda mevcuttur!” • Hahamhanede hahambaşı hahamı homur homur homurdanır görünce, hemencecik heyecanlandı,
• Bu metinde, her cümledeki rastgele bir kelimenin altını çiziniz. Metni, altını çizdiğiniz kelimelere vur- hızlandı, hoşnutsuz hırçın halhallarla halkaları, halatları hallaçlara verdi.
gu yaparak okuyunuz. Meydana gelen anlam farklılıklarını sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız.
DİKKAT
Koro şeklinde türkü söyleme çalışması yaparken türküye aynı anda başlamaya ve türkü-
Konuşma; duygu ve düşüncelerin ifade edildiği, kullanılan sözcüklerin ve bu sözcüklerin tartımıyla, deki sessiz harfler üzerine aynı anda düşmeye dikkat ediniz.
vurgulama ve tonlamasıyla birlikte verilen müziksel ifadeler bütünüdür. Her insanın bu ifade bütününü
yansıttığı kendine has bir sesi vardır. Konuşma sesi ile şarkı sesi farklı olsa da, oluşum açısından hava ve
dil bağlamında ortaktır. Konuşma sesinde kullanılan basınçla şarkı söylemede kullanılan basınç da birbi- DİKKAT
rinden farklıdır. Şarkı sesi müzikal ifadeyi ortaya koymayı hedefler. Koro derslerinde yapılan ses eğitimi Türküyü seslendirmeye başlarken öncelikle sözlerin ritmik okumasını yapınız. Türküde
çalışmaları, çeşitli tekerlemeler ve konuşma etkinlikleri aracılığıyla soluk ve ses bağlantısının oluşturul- yer alan sessiz harfle biten kelimelerdeki müzik cümlelerinin kapanma noktalarına dik-
masını, güzel konuşmadan güzel şarkı söylemeye doğru yol alınmasını sağlamaktadır. Koroların en önemli kat ediniz.
amaçlarından olan ortak bir ahenkle şarkı söyleme hedefi, yalnız müzikal uyumla değil, aynı zamanda
güzel konuşma becerisinin geliştirilmesiyle gerçekleştirilebilir. DİKKAT
Konuşma becerisi, iletişim esnasında kişinin kendisini etkili bir şekilde ifade edebilmesi için önemli
bir unsurdur. İyi bir konuşma becerisi; iş hayatında, sosyal ilişkilerde ve kişisel gelişimde bireylere büyük Ayakta veya oturarak yapılacak koro çalışmaları için yandaki
karekodda verilen duruş ve oturuş pozisyonlarını uygulayınız.
avantajlar sağlar. Konuşma becerisini geliştirmek için yapılması gerekenler arasında; dinleme çalışmaları,
solunum egzersizleri ve konuşma pratikleri yer alır.
22 23
11