Page 20 - TÜRK HALK MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI 12

1. ÜNİTE UZUN HAVALAR

1.2. Barak

1.2.1. Barak Kavramı

Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türkmenlerin bir kısmı yerleşik hayata geçerek tarımla geçinmeye
başlamışlar, diğer kısmı da göçebe yaşam sürmeye devam etmişlerdir. Yerleşik hayatı benimseyen

Türkmenlere Barak adı verilmektedir. Baraklar, Anadolu’da farklı yerlere yerleşmişlerdir. Günümüzde
en çok Gaziantep (Nizip, Oğuzeli, Karkamış), Urfa, Kahramanmaraş ve Adana dolaylarında
hayatlarını sürdürmektedirler. Baraklar tarafından çoğunlukla uzun hava tarzında söylenen türkülere
Barak türküleri adı verilmektedir.

Türk halk müziğinde özellikle Gaziantep (Nizip, Oğuzeli, Karkamış) dolaylarında rastlanan Barak
türküleri; iskân türküleri, kahramanlık türküleri ve sevda türküleri olarak üç gruba ayrılır.

Bölgede “yüksek hava” olarak bilinen uzun havalar, oldukça tiz seslerden başlanarak pes seslere
doğru gitmekte ve hüzün, isyan ve sitem dolu bir biçimde icra edilmektedir.

İskân türkülerinde genellikle Barakların Orta Asya’dan Anadolu’ya nasıl geldikleri ve sonrasında
yerleşik hayata geçmeleri konusunda yapılan zorlamalara karşı çıkardıkları isyanlar, onlardan önce

Anadolu’ya yerleşmiş diğer aşiretler ile aralarındaki çatışmalar anlatılmaktadır.

1.2.2. Barak Formundaki Halk Ezgilerinin Makamsal Özellikleri

Barak formundaki halk ezgilerinin makam yapısına
bakıldığında genel olarak hicaz, saba, uşşak ve

segâh gibi makamların etkili bir şekilde kullanıldığı
göze çarpar. Bu durum, baraklarda hem heyecanlı
ve dinamik hem de kederli ve duygusal ifadelerin bir

arada bulunmasını sağlar.
Barakların ritimsel yapısı genelde serbest ve akıcı
olmakla beraber belirli bir metrik yapıyı takip etmez.
Bu, parçanın doğaçlamasını güçlendirir ve icracının
kişisel yorumunu vurgular.

Barak şeklinde oluşturulan uzun havalara genellikle
bağlama, keman, zurna gibi çalgılar eşlik eder.

Baraklar; Bayındırlı Gazi, Şerif Akbağ (Görsel 1.3),
Görsel 1.3: Şerif Akbağ Hanifi Açıkgöz, Halit Araboğlu, Asım Kuzuluk gibi
sanatçılar tarafından seslendirilmiştir.

18