Page 16 - TÜRK HALK MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI 12

1. ÜNİTE UZUN HAVALAR

Uzun havalara ait diğer önemli özellik ise içinde oluştukları bölgenin yöresel ağzıyla söylenmeleridir.

Türkiye’nin farklı yörelerinde birbirinden değişik yöresel ağızlar bulunmaktadır. Bu durum, uzun
havaları yorumlarken önem kazanmaktadır. Her yörenin özelliklerini taşıyan bu kültürel miras, Türk
halk müziğinin ne derece zengin ve derin olduğunu göstermektedir.

1.1. Maya

1.1.1. Maya Kavramı

Maya; Türk halk müziğinde, Doğu ve Güneydoğu
Anadolu bölgelerinde Diyarbakır, Elazığ, Erzincan,
Erzurum, Sivas ve Şanlıurfa gibi belli yörelerde görülen,
bu bölgelere özgü, serbest ritme sahip halk ezgilerinin
oluşturduğu bir uzun hava türüdür. Mayalar; çoğunlukla

aşk, sevgi, sevgili, ayrılık, gurbet gibi konular üzerine
söylenir. Genellikle ilk söyleyeni belli olmasa da saz
şairlerine ait olanları da vardır.

Maya formundaki uzun havaları icra etmeleri ile
tanınan sanatçılar; Celal Güzelses, Hafız Şerif Tanındı

Görsel 1.2: Hafız Şerif Tanındı [Erzincanlı Şerif (Görsel 1.2)], Hulusi Seven, Mahmut
Güzelgöz ve Mustafa Keser’dir.

1.1.2. Maya Formundaki Halk Ezgilerinin Makamsal Özellikleri

Maya formundaki uzun havalar, çoğunlukla hüseyni makamında olan ve bir oktavdan daha dar bir
ses aralığında bulunan ezgilerdir. Maya formundaki uzun havalara çoklukla bağlama, mey, klarnet ve
zurna gibi çalgılar eşlik eder.

Elazığ yöresine ait mayalar, diğerlerine göre farklılıklar gösterir. Bu mayalarda başlangıçta ve söz
aralarındaki ritmik “ayak” bölümleri kendine has bir form taşır. Bu bölümler, çalgılar aracılığıyla verilir
ve eserin dinamik bir yapı kazanmasını sağlar.

Elazığ mayalarına ait diğer farklılık, ses genişliğinin bir oktavdan fazla olmasıdır. Bu durum, Elazığ’a
özgü “cılgalı” ya da “cığalı maya” formunda bulunan uzun havaların geniş bir melodi aralığı ve hüzünlü
ifade alanı oluşturmasını sağlar.

1. üniteyle ilgili ek içeriğe yandaki
karekodu okutarak ulaşabilirsiniz.

14