Page 15 - TÜRK HALK MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI 12

1. ÜNİTE UZUN HAVALAR

1. ÜNİTE: UZUN HAVALAR

HA
HAZIRLIK ÇALIŞMALARIZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Uzun hava, bir olayın hikâyesini ya da bir duyguyu anlatmada neden tercih edilir?
Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

2. Konuşma dili ile müzik arasındaki benzerlikler ve farklılıklar neler olabilir? Düşüncelerinizi
arkadaşlarınızla paylaşınız.
3. Farklı yörelerin uzun havalarını dinlediğinizde o yörenin kültürünü ve yaşam tarzını

hissedebiliyor musunuz? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
4. Bir müzik türünün toplumsal olaylar ve duygular üzerinde nasıl bir etkisi olabilir? Düşüncelerinizi
arkadaşlarınızla paylaşınız.
5. Türk halk müziği, günlük hayatınıza hangi katkıları yapmaktadır? Açıklayınız.
6. Uzun havayı diğer halk müziği türlerinden farklı kılan özellikler hangileridir? Düşüncelerinizi

arkadaşlarınızla paylaşınız.

Uzun havalar; ritmik yapısı serbest, belirli bir makam dizisine sahip halk ezgileridir. Türk halk müziğinin
bu eşsiz biçimi, konuşma dilini anımsatan bir üslupla sunulan melodiler olarak tanımlanabilir. “Uzun

hava” adı, Türk halk müziği çalışmalarının başlangıcında kullanılmaya başlanmış ve “yüksek hava”,
“düz hava”, “avaz”, “ova havası”, “engin hava” gibi farklı isimlerle anılmıştır.

Halk arasında uzun hava söylenmesi; “hava yakmak”, “yakım
yakmak”, “hava asılmak”, “hava ekmek”, “çıkışmak”, “koşma
koşmak” gibi değişik biçimlerde ifade edilir. Bu müzik türü,
Cumhuriyet Dönemi’nde ilk resmî derlemeyi yapan Seyfettin
Asaf ile Sezai Asaf tarafından Avrupa müziğinde bulunan

resitatife benzetilmiş ve “usul ile çalınmayan bir form” olarak
tanımlanmıştır. Müzikolog Mahmut Ragıp Gazimihal (Görsel
1.1), uzun havayı “usulsüz müzikler” şeklinde ifade etmiş;

besteci ve müzik eğitimcisi Ahmet Adnan Saygun da “tamamen
serbest ritimli, konuşma diline yakın, serbest tartımlı türküler”
biçiminde tanımlamıştır. Görsel: 1.1: Mahmut Ragıp Gazimihal

Türk halk müziğinin öncü isimlerinden Muzaffer Sarısözen, uzun hava türünü “ölçü ve ritim açısından

serbest fakat dizideki seyri belli kalıplara bağlı olan ezgi” şeklinde ifade etmiştir.

Uzun havalar, ritimsel yapı bakımından serbesttir. Bu, uzun havaların en belirgin özelliğidir fakat uzun

havalar tamamen ritimsiz de sayılmaz. Bazılarında ritimli saz bölümleri olabilir. Türk halk müziğinde
bulunan ve ritimli ve sözlü ezgileri olan “kırık havalar”ın da usulsüz olan cümleleri veya bölümleri
olabilir.

13