Page 117 - TÜRK VE BATI MÜZİĞİ TARİHİ 12

9. ÜNİTE

Ahmet Adnan Saygun (1907-1991)
Etnomüzikolog ve eğitimci kimlikleriyle de tanınan Ahmet Adnan Saygun,
müzik eğitimini Paris’te tamamlamıştır (Görsel 124). Türkiye’ye döndükten son-
ra Musiki Muallim Mektebinde eğitimci olarak görev almış, Riyaseti Cumhur Fi-
larmoni Orkestrasını yönetmiştir. İstanbul Belediye Konservatuvarında Ankara
Devlet Konservatuvarında ve Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarın-
da armoni ve kompozisyon eğitimi vermiştir. Bela Bartok ile birlikte halk ezgi-
lerini derleme gezilerine katılmış ve bu geziler esnasında etnomüzikoloji ala-
nında incelemeler yapmıştır. 1971 yılında devlet sanatçısı unvanı alan Saygun;
başarılarından dolayı Türkiye, Fransa, Almanya, İtalya, İngiltere ve Macaristan’da
madalya ve nişanlarla onurlandırılmıştır.
Ahmet Adnan Saygun, bütün müzik türlerinde hemen hemen aynı sayıda
Görsel 124: Ahmet Adnan Saygun eser üretmiştir ve eserlerini bestelerken pentatonik diziler ile Anadolu’nun antik
modlarından yararlanmıştır. Saygun’un bestelediği Özsoy Operası, ilk Türk ope-
rası olma niteliğini taşımaktadır.
Başlıca Eserleri: Kerem, Köroğlu ve Gılgamış operaları, Ayin Raksı, 5 Senfoni, Piyano Konçertosu No.1-2, Şan ve
Orkestra için Kızılırmak Türküsü, Yunus Emre Oratoryosu, Atatürk ve Anadolu’ya Destan, Piyano için İnci’nin Kitabı,
Aksak Tartılar Üzerine On Etüt, Aksak Tartılar Üzerine On İki Prelüd.

Necil Kazım Akses (1908-1999)
Çocukluğundan itibaren keman ve çello dersleri alan ve Viyana ile Prag’da
müzik eğitimi gören Necil Kazım Akses, Türk Beşleri’nin en genç üyesidir (Görsel
125). Musiki Muallim Mektebinde öğretmenlik yapmış, Ankara Devlet Konser-
vatuvarının kuruluş çalışmalarına katılmıştır. Bern ve Bonn’da kültür ataşeliği
de yapan Akses; Almanya, İtalya ve Tunus hizmet nişanlarına layık görülmüştür.
1971’de ise devlet sanatçısı unvanı almıştır.
Sanatçı, eserlerini yenilikçi bir yaklaşımla bestelemiş, geleneksel unsurları
dolaylı bir şekilde kullanmıştır. Bütün müzik türlerinde eser veren Akses’in eser-
leri başka ülkelerde de icra edilmiştir.
Başlıca Eserleri: Itri’nin Neva Kâr'ı Üzerine Scherzo (Şerzo), Senfoni No.5
Atatürk Diyor ki, Çello ve Orkestra için İdil Konçertosu, Viyola Konçertosu, Ke-
man Konçertosu, Piyano ve Keman için Poeme, Senfonik Destan, Bir Divandan
Görsel 125: Necil Kazım Akses Gazel, Piyano için Minyatürler, prelüd ve fügler.

1. ETKİNLİK

• Aşağıdaki eserleri dinleyiniz. Eserlerde melodi, makam, tonalite ve armoni gibi unsurların nasıl kullanıl-
dığına dikkat ediniz.
• Eserlerin besteciye özgü olduğunu düşündüğünüz özelliklerini belirleyiniz.
• Eserlerin daha önce dinlemiş olduğunuz Avrupalı bestecilerin eserleriyle ne gibi farklılıklar gösterdiğini
tespit ediniz.

Bestecinin Adı Eserin Adı Anahtar Kelime

Cemal Reşit Rey Türk Sahneleri-Yürük Zeybek Rey, yürük zeybek

Ulvi Cemal Erkin Sinfonietta-Allegro Erkin, sinfonietta, allegro
Hasan Ferit Alnar Kanun Konçertosu Alnar, kanun

Ahmet Adnan Saygun Süit Op.14-Meşeli Saygun, op.14, meşeli

Necil Kazım Akses Minyatürler Akses, miniatures

Ulvi Cemal Erkin Köçekçe Erkin, köçekçe

116 TÜRKİYE’DE ÇOK SESLİ MÜZİK