Page 112 - TÜRK VE BATI MÜZİĞİ TARİHİ 12
P. 112

9. ÜNİTE



                 Mızıka-i Hümayun, Donizetti döneminden itibaren bir müzik okulu hâline gelmiştir. Bu okulda bando, orkestra,
              tiyatro, dinî müzik, fasıl takımı, orta oyunu ve Karagöz gibi hem modern hem de geleneksel sanatlarla ilgili bölüm-
              ler yer almıştır. Öğrencilerin yan flüt, piyano, armoni, çalgı bilgisi, Avrupa müziği ve kompozisyon eğitimlerini biz-
              zat kendi veren Donizetti, onlara Batı müziği notalarını öğretmiştir. Mızıka-i Hümayunda ders vermesi için Avrupalı
              müzisyenleri davet etmiş, Avrupa’dan çok sayıda enstrüman getirtmiştir. Osmanlıda çalgı yapımının gelişmesiyle
              birlikte okulun müzik topluluklarında yerli çalgılar da yer almıştır.
                 Osmanlının Batılı anlamdaki ilk marşları olan Mahmudiye Marşı ve Mecidiye Marşı, Sultan II. Mahmut ve Sultan
              Abdülmecit dönemlerinde Donizetti tarafından bestelenmiştir. Mahmudiye Marşı 11 yıl, Mecidiye Marşı ise 22 yıl
              boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun millî marşı olarak kullanılmıştır.
                   Giuseppe Donizetti’nin vefatından sonra Mızıka-i Hümayunun yöneticiliğine Callisto Guatelli (Kalisto Gutelli)
              getirilmiştir. Bestelediği marşlarla sarayın ve halkın oldukça ilgisini çeken Guatelli, çok sesli Batı müziğinin benim-
              senmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Görev yaptığı süre içerisinde millî eserlerin çok sesli düzenlemelerini
              yapmış ve öğrencilerini millî kaynaklardan yararlanmaya teşvik etmiştir.
                   Mızıka-i Hümayunun gelişim sürecinde Sultan II. Abdülhamit Dönemi büyük önem taşımaktadır. Bu dönemde
              Mızıka-i Hümayuna opera ve operet bölümü eklenerek Sultan Abdülmecit’in opera eğitimi konusunda bulundu-
              ğu girişimler kalıcı hâle getirilmiştir. Batı müziğine gösterilen ilgi artmış, çok sesli vokal müzik konusunda birtakım
              çalışmalar başlamıştır. Avusturya’dan konser için gelen çok sesli bir koronun II. Abdülhamit’in ilgisini çekmesi ise
              çok sesli müzik konusundaki çalışmaları hızlandırmıştır. Padişahın teşviki üzerine dönemin Mızıka-i Hümayun Şefi
              Zati Bey (Arca) tarafından altmış beş kişilik çok sesli bir koro kurulmuştur. İki yıl boyunca varlığını sürdüren bu
              koro, 1895 yılında Avrupa’dan getirtilen eserlerin seslendirilmesinin ardından “ilk Türk çok sesli korosu” unvanını
              almıştır.




























                Görsel 115: Mızıka-i Hümayun Orkestrası
                 Mızıka-i Hümayunun bünyesinde yer alan orkestra, I. Dünya Savaşı yıllarında senfonik bir yapı kazanmaya baş-
              lamıştır. Avrupa turnesine çıkarak Viyana, Berlin, Dresden, Münih, Peşte ve Sofya gibi şehirlerde konserler vermiştir
              (Görsel 115). Kendi içinde yetiştirdiği müzisyenler sayesinde bu düzeye gelen Mızıka-i Hümayun, “Batılı anlamdaki
              ilk Türk konservatuvarı” olma niteliği de taşımaktadır.
                 Osmanlıda çok sesli müzik eğitimi konusunda bulunulan en önemli girişim, Sultan V. Mehmet Dönemi’nde
              Darülbedayinin açılmasıdır. “Ulusal konservatuvar” olma özelliği gösteren ve “ilk resmî müzik okulu” sıfatı taşıyan
              Darülbedayi, iki yıl süresince müzik eğitimi vermiştir. I. Dünya Savaşı’na rastlayan 1916 yılında ise kapatılmıştır ve
              bu okulun yerine -savaşın yoğunlaştırdığı millî duyguların da etkisiyle- ağırlıklı olarak Türk müziği eğitimi veren
              Darülelhan açılmıştır.
                ARAŞTIRALIM PAYLAŞALIM

                 •   Mahmudiye Marşı ile Mecidiye Marşı’nı bulunuz ve dinleyiniz. Batılı bir besteci olan Donizetti tarafından
                    bestelenen bu marşları, melodi ve ritim yapısındaki Türk müziği etkileri açısından karşılaştırınız.
                 •   Tespitlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.





                                                                                  TÜRKİYE’DE ÇOK SESLİ MÜZİK   111
   107   108   109   110   111   112   113   114   115   116   117