Page 91 - TÜRK VE BATI MÜZİĞİ TARİHİ 12

7. ÜNİTE

7. ÜNİTE: MÜZİKTE ULUSAL AKIMLAR

NELER ÖĞRENİLECEK?
• Ulusal Müzik Okullarının Oluşma Nedenleri
• Ulusal Müzik Okullarının Müziğe Etkileri
• Ulusal Müzik Okulları
• Ulusal Müzik Okullarının Bestecileri ve Önemli Eserleri

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

Ulusal akımların oluşmasında rol alan düşünsel ve toplumsal olaylar hakkındaki görüşlerinizi arkadaşları-
nızla paylaşınız. Düşüncelerinizi ifade ederken saygı çerçevesinde hareket etmeye özen gösteriniz.

7.1. Ulusal Müzik Okullarının Oluşmasının Nedeni

7.1.1. Ulusal Müzik Okullarının Ortaya Çıkışının Temel Etkenleri

Sanayi Devrimi’nin ve Fransız İhtilali’nin sonuçları, Avrupa’nın düşünce yapısında köklü değişikliklere neden
olmuştur. Sanayileşme sürecinin köyden kente göçü hızlandırması ve Fransız İhtilali’yle kuvvetlenen milliyetçilik
akımı, Avrupa’da ulusalcı bir bilincin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Bu gelişmelerin yanı sıra Napolyon Savaşları
da sosyal bir akım olan ulusalcılığın güç kazanmasını sağlamıştır.
Ulusalcılık akımı; 18. yüzyılın ikinci yarısına hâkim olan ve insancıl düşünceleri ön plana çıkaran siyasi, ekono-
mik, toplumsal, bilimsel ve sanatsal gelişmeler üzerine temellenmiştir. Aydınlanma felsefesinin etkisiyle gelenek-
sel görüşlerden, otoritelerin baskısından ve ön yargılardan sıyrılan insan, aklı ve deneyimleriyle anlamlandırdığı
bir yaşam anlayışını benimsemeye başlamıştır. Bu değişim, sosyal hayatın bir parçası olan sanatı da etkilemiştir.
Dönem müziği; yaşanan bu gelişmelerin ve sürece hâkim olan milliyetçilik, eşitlik, özgürlük ve kardeşlik gibi
ilkelerin etkisiyle ulusalcı bir kimlik kazanmıştır. Özellikle Romantik Dönem bestecilerinin bu bağlamda yapmış
olduğu çalışmalar, müziğin ulusal değerler doğrultusunda şekillenmesinin alt yapısını oluşturmuştur. Örneğin
Chopin’in Polonya ezgilerini, Weber’in Alman dilini ya da Liszt’in Macaristan tınılarını kullanması ulusalcı müzik
akımının şekillenmesini büyük ölçüde etkilemiştir.
Müziğe yansıyan ulusalcı bakış açısı, 19. yüzyıl bestecilerinin kendi halkına duyduğu yakınlığı ve öze dönüş
duygusunu pekiştirmiştir. Halkın kendi dilini konuşma, kendi şarkı geleneğini icra etme ya da kendi dansını ser-
gileme beklentisi müzikteki ulusalcı yaklaşımları güçlendirmiştir. Bunun sonucu olarak besteciler, ulusal müziğin
yapı taşlarından biri olan halk müziğini biçimlendirmiş ve geliştirmiştir. Bestecilerin evrensel müzik birikimlerini
“halka yakın olma” ve “halk için müzik yapma” anlayışı ile birleştirmeleri ulusal müzik okullarını ortaya çıkarmıştır.
Bir anlamda feodal egemenliğe karşı doğan ulusal müzik okulları, kendine özgü ve yenilikten yana duran tavrıyla
önemli başarılar elde etmiştir.
7.1.2. Ulusal Müzik Okullarının Müzik Sanatına Etkileri
Ulusal müzik okulları, bestecilerin müzik sanatında farklı tutumlar sergilemesine neden olmuştur ve müzik sa-
natı bu durumdan doğrudan etkilenmiştir. Ulusal müzik okullarının müzik sanatına etkileri şu şekilde özetlenebilir:
• Besteciler, İtalyan ve Alman müziğinin etkisinden sıyrılarak kendi kimliklerini sergilemiştir.
• Halk ezgilerinden yararlanılarak geleneksel halk müziğine eğilim gösterilmiştir.
• Yerel ve sadece tek bir ulusa özgü olmayan ulusal müzik, başka ulusların müziklerinden de izler taşıyan
uluslararası sanat müziği (klasik Batı müziği) hâlini almıştır.
• Bağımsız bir müzik dili arayışı, tonal ve ritmik unsurların yeni tarzlarla zenginleşmesini sağlamıştır.
• Yerel müzikleri arşivleme ve kayıt altına alma ile ilgili yeni imkânlar ortaya çıkmıştır.

ARAŞTIRALIM PAYLAŞALIM

Macar Besteci ve Araştırmacı Bela Bartok’un Türkiye’de yaptığı halk müziği çalışmaları hakkında araştır-
ma yapınız. Topladığınız bilgileri, ses kayıtlarını ya da görselleri ulusal akımlar çerçevesinde değerlendire-
rek görüşlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

90 MÜZİKTE ULUSAL AKIMLAR