Page 93 - TÜRK MÜZİĞİ TARİHİ 12

2. ÜNİTE

2.6. Cumhuriyet Dönemi Türk Müziği

Batı müziği 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı müzik kültürünün içine girmeye başlamıştır. Batı müziğinin etki-
siyle Türk müziğinde yaşanan yenileşme hareketi, Mızıka-i Hümayunun kurulması ve Tanzimat’ın ilan edilmesiyle
daha da hız kazanmıştır. Tanzimat’ın ilanından Cumhuriyet’in ilanına kadar geçen süreçte yaşanan değişimler,
Cumhuriyet Dönemi’yle birlikte daha yoğun biçimde devam etmiştir.

2.6.1. Cumhuriyet Dönemi’ndeki Reformların Türk Müziğine Etkisi
1920’li yıllarda Türkiye Cumhuriyeti’nin müzik politikalarında müziğin ve müzik eğitiminin bilimsel olarak ele
alınması, müzik eğitimcilerinin bu fikirle yetiştirilmesi amaçlanmıştır.
Yenileşme hareketlerinden biri olarak 1924 yılı başlarında Tevhidi Tedrisat (öğretim birliği) yasası çıkartılmış-
tır. Türkiye Cumhuriyeti için yeni ekonomistler, hukukçular, felsefeciler ve sanatçılar yetiştirilmesi amacıyla Maa-
rif Vekâleti (Millî Eğitim Bakanlığı) tarafından yurt dışına eğitim için gönderilecek öğrencilere sınav yapılmıştır.
Dârülfünun emini seçilerek Cumhuriyetin ilk üniversite rektörü olan İsmail Hakkı Baltacıoğlu’nun başkanlığında
kurulan jüri tarafından yapılan sınav sonucunda yirmi iki kişi Almanya, Fransa ve Belçika’da öğrenim görmeye
hak kazanmıştır. Atatürk, yurt dışına eğitim için gidecek öğrencilere yaptığı konuşmada: “Sizi birer kıvılcım olarak
gönderiyorum. Volkan olup dönmelisiniz.” şeklinde hitap etmiştir.
Yurt dışına gönderilen müzisyen ve besteciler: Ekrem Zeki Ün, Ulvi Cemal Erkin, Cezmi Rıfkı Erinç, Fuat Koray,
Necil Kazım Akses, Hasan Ferit Anlar, Ahmet Adnan Saygun, Halil Bedii Yönetken’ dir.
1920-1930 yılları arasında Türk müziği yenileşme hareketi kapsamda yapılan çalışmalar şu şekilde özet-
lenebilir:
• 1923 yılında Dârülelhan, Batı müziği eğiti-
mi ağırlıklı olarak yeniden açılmıştır.
• 1924 yılında Mızıka-i Hümayun, Riyaset-i
Cumhur Musiki Heyeti adıyla Ankara’ya
taşınmıştır. Musiki Muallim Mektebi kurul-
muştur. Bu kurumun müdürlüğüne okul-
larda klasik Batı müziği eğitimi verebilecek
öğretmenlerin yetiştirilmesi amacıyla Os-
man Zeki Üngör atanmıştır (Görsel 2.59).
• 1925 yılında Maarif Vekâleti Hars Müdü-
riyetinin (Millî Eğitim Bakanlığı) isteğiyle
Seyfettin Bey (Asaf) ve Sezai Bey (Asaf) ta-
rafından Batı Anadolu’ya ilk defa halk mü-
ziği derleme seyahati yapılmıştır. Dârülel- Görsel 2.59: Musiki Muallim Mektebi: Eğitmen ve Öğrenciler
hanın adı İstanbul Konservatuvarı olarak
değiştirilmiştir.
• 1926 yılında Asaf kardeşler, derleme se-
yahati raporları ve derledikleri halk me-
lodilerini “Yurdumuzun Nağmeleri” adlı
kitapta yayımlamıştır. 1926-1929 yılları
arasında Dârülelhan tarafından halk müzi-
ği derleme gezileri düzenlenmiştir. Bu der-
leme gezileri sonucu on beş nota broşürü
yayımlanmıştır (Görsel 2.60). Türk müziği
çalışmaları için “Şark Musikisine Ait Tarihî
Eserleri Tetkik ve Tespit Heyeti” ve “Türk
Musikisi İcra Heyeti” kurulmuştur. İlk heyet
klasik Türk müziğinin önemli eserlerini no-
taya almak, ikincisi ise bu eserleri kaydet- Görsel 2.60: Nota broşürü Görsel 2.61: Tasnif heyeti
mek için çalışmıştır (Görsel 2.61). derlemeleri

92 TÜRK MÜZİĞİNDE DÖNEMLER