Page 16 - ÇALGI EĞİTİMİ BAĞLAMA 9

1 Bağlamanın Tarihsel Gelişimi

Dağdan kestiler hezenim
Bozuldu türlü düzenim
Ben bir usanmaz ozanım
Derdim var inilerim
Yûnus Emre

1. BAĞLAMANIN TARİHSEL
GELİŞİMİ
Değerlerimizden

Üniteye Hazırlık

1. Bağlama çalan tanıdıklarınız var mı? Varsa bu tanıdıklarınızın bağlama çaldıklarında
sizde ne gibi bir etki bıraktığını açıklayınız.
2. Bağlama çalmayı biliyor musunuz? Bağlamaya dair daha önce aldığınız eğitim hakkında
öğretmeninizle görüşünüz.
3. Bağlama hakkındaki bildiklerinizi, onu diğer çalgılarla karşılaştırdığınızda ortaya çıkan
gözlerimlerinizden hareketle belirtiniz.

1.1. Bağlamanın Tarihçesi

Bağlama, Türk kültüründeki halk ezgilerinin seslendirilmesinde kullanılan en önemli çalgılardan
biridir. Anadolu’da değişik boyutları, akortları ve çalma teknikleri ile yaygın şekilde kullanılmaktadır.
Bağlamaya halk arasında "bozuk", "ırızva", "uruzba", "çöğür", "tambura", "danbura", "saz" gibi
adlar da verilmiştir. Saz terimi bazı kaynaklarda telli çalgıların genel adı olarak geçtiği gibi başka
kaynaklarda da Türk halk müziğinde kullanılan bir çalgı şeklinde ifade edillir. Bağlama ve saz
terimi kaynaklarda aynı anlamda kullanılmaktadır. Saz ve çalgı terimlerini kısaca açıklayalım:

Çalgı: Halk arasında farklı anlamlarda kullanılmasına rağmen müzik yapmak için tercih edilen
aletler genel itibarıyla çalgı olarak adlandırılır. Örneğin; telli çalgılar, vurmalı çalgılar, yaylı çalgılar
vb (Görsel 1.1).

Saz: Tüm müzik türlerinde kullanılan çalgıların
genel adına saz denilmektedir. Örneğin; Türk
halk müziği sazları (bağlama, kabak kemane,
kaval, sipsi, bendir vb.), Türk sanat müziği
sazları (ut, kanun, tambur, ney, kudüm vb.), Batı
müziği sazları (obua, trompet, korno, çello vb.).

Buradan yola çıkarak saz adının bütün
müzik aletlerinin genelini kapsayan bir terim,
bağlamanınsa bu genel ifade içinde türlere
ayrılmış ve telli sazlar adı verilen bir türde yerini
almış bir çalgı olduğunu söyleyebiliriz. Saz ve
çalgı terimleri birbirlerini karşılayan ve aynı
anlama sahip terimlerdir.
Görsel 1.1: Müzik aletleri

14