Page 13 - ÇALGI EĞİTİMİ FLÜT | 9 TTKB

FLÜTÜN TARİHÇESİ, YAPISI, ÇEŞİTLERİ VE BAKIMI

1.1. FLÜTÜN TARİHSEL GELİŞİMİ

İlk Çağ uygarlıklarında insanlar; bambu, ağaç kovuğu,
boynuz, kemik ve hayvan dişlerine üf eyerek ses çıkarabil-
diklerini fark etmişlerdir. Flütün insanlık tarihi kadar eski bir
geçmişe sahip olduğu arkeolojik bulgularla ortaya konmuştur.
Neandertaller tarafından, günümüzden yaklaşık 45.000 yıl
önce bir ayı yavrusunun uyluk kemiğinden iki delikli olarak
yapıldığı iddia edilen bir f üt (Görsel 1.1) Kuzey Slovenya’da
bulunmuştur. Bilinen en eski müzik aleti olarak Slovenya Millî
/B@(D#L"(*D(&A#>(L3()$("#&:
Birçok uygarlıkta f üt yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Her
Görsel 1.1: Kemikten Yapılmış Üf emeli Çalgı
bir uygarlıkta farklı f üt çeşitleriyle karşılaşılmıştır. Flütün bir
uygarlıkta icat edilip diğer uygarlıklara yayılmasından ziyade, farklı uygarlıklarda değişik f üt çeşitlerinin icat
edildiği yapılan kazılarla anlaşılmıştır.

Örneğin Antik Yunan’da (MÖ 7) en yaygın olarak kullanılan üf emeli çalgı “aulos”tur. Üf emeli çalgılardan
bir diğeri de Yunan mitolojisinde tanrı Pan’ın buluşu kabul edilen pan f üttür. Mezopotamya uygarlıklarında solo
veya koroya eşlik eden kamış kavallara “sem” düz çalınan f ütlere “tiğ” ya da “tiggi” adı verilmektedir. Yapılan
kazılarda bulunan çalgılar Mısır uygarlığının (MÖ 4000) müziğe verdiği önemi göstermektedir. Bunlardan
bazıları; çift kamışlı f üt, ney, arp, davul, trompet gibi enstrümanlardır. Çin uygarlığında (MÖ 3000) kullanılan
en eski üf emeli çalgı “pai-siao” (paysiyo) adı verilen bir pan f üttür.

1.1.1. Flütün Tarih İçindeki Gelişimi

İlk Çağ uygarlıklarından günümüze kadar hemen
hemen her toplumda f üt kullanılmıştır. Rönesans
Dönemi’nde (1400-1600) f ütler yapı olarak çeşitlilik
göstermiş ve farklı üf eme tekniğine sahip iki f üt ön
plana çıkmıştır. Bunlar “transverse” [tıransvers (Gör-
sel 1.2)] ve “recorder” [rikordır (Görsel 1.3)] f ütlerdir.
Eski f ütler ağız deliği yuvarlak, kapaksız bir boru ve
bu boruya açılmış altı delikten oluşmaktadır. Flütün,
1600-1750 yıllarını kapsayan Barok Dönem’de geliş-
meye başladığı bilinmektedir. Dönemin f üt virtüözleri
ve f üt yapımcıları, f ütün yuvarlak olan hava deliğini
ovalleştirmiş ve üzerindeki delik yapısını değiştirmiş-
lerdir. Barok Dönem’e kadar tek parça olan f üt bu
dönemde günümüzdeki gibi üç parçadan oluşmuştur.
Dönemin ortalarına doğru f üte yedinci delik de eklenerek
seslerin daha kolay çıkmasını sağlayan bir perde sistemi
ile f ütün gelişimi sağlanmıştır.
O döneme kadar f ütlerin ihtiyaca cevap vermekte
Görsel 1.2: Transverse Flüt Görsel 1.3: Recorder Flüt
yetersiz kaldığı ve perde sisteminin geliştirilmesi gerek-

!"