Page 16 - ÇALGI EĞİTİMİ FLÜT 9

FLÜTÜN TARİHÇESİ, YAPISI, ÇEŞİTLERİ VE BAKIMI

Theobald Boehm’ün geliştirmiş olduğu bu flüt sistemi “Fransız okulu”nun da kurulmasını sağlamıştır.
Fransızlar da Boehm’in geliştirdiği sistemle flüt üzerinde çalışmalara devam etmiş ve modern flütün bugüne
gelmesini sağlamıştır. Bugün de Almanlar, Amerikalılar ve Japonlar Boehm sistemli flütler üretmeye devam
etmektedir. Bugün kullandığımız flüt Boehm’ün katkılarından dolayı “Boehm flütü” olarak da adlandırılır.

1.2. FLÜTÜN TEKNİK YAPISI VE ÇEŞİTLERİ

Flüt, geçirdiği değişim ve flüt mekanizmasına kazandırılan yenilikler sayesinde diğer üflemeli çalgılara
göre daha çevik ve hünerli bir çalgı olmuş; flüte yerleştirilen perde, mil ve yaylar sayesinde flüt daha kolay
çalınabilir hâle gelmiştir. Flütün kendi anahtar ve rejistırında (ses aralığında) neredeyse çalamayacağı
pasaj ve melodi yoktur. Hızlı pasajlar, karmaşık nota ve uzak aralıklar icracı tarafından rahatlıkla çalınabilir.
Flütün boyutu 69-71 cm arasında, çapı ise ortalama 19 mm’dir. 16 deliği, 18 perdesi bulunan flütün ses
aralığı ise 3 oktavdır.

1.2.1. Flütün Yapım Malzemeleri

Günümüz modern flütü çoğunlukla altın, gümüş ve nikel gibi dayanıklı madenlerden yararlanılarak
yapılmaktadır. Geçmişte ise bambu, abanoz, nar ve şimşir gibi ağaçlardan yapıldığı bilinmektedir. Bugün
orkestralarda hâlâ tahta üflemeli çalgılar grubunda yer almasının sebebi hem geçmişte yapıldığı malze-
meler hem de ses rengi ve çalım tekniğiyle tahta flütün niteliklerini taşımasıdır. Hem solo hem de orkestra
çalgısı olan flüt dinleyicinin hemen ayırt edebildiği, kendine özgü, tatlı ve ilgi çekici bir ses rengine sahiptir.

1.2.2. Flütü Oluşturan Parçalar ve İşlevleri

Ağızlık Bölümü (Embouchere)

İçerisine havanın üflendiği ağızlık (Görsel 1.8)
bölümüne “embouchere” (amboşur) da denir. Sesin
Görsel 1.8: Normal ağızlık
kaynağı burada oluşur. Bu bölümde mantar, mantar
kapağı ve alt dudağın yerleştirilip havanın verildiği üfleme deliği bulunur.
Küçük yaşta flüt eğitimine başlayan ya da kol boyu kısa olan öğrencilerin
flüt tutuşunu kolaylaştırmak için U ağızlık da (Görsel 1.9) kullanılabilir.

Görsel 1.9: U ağızlık

Gövde Bölümü

Gövde bölümü (Görsel 1.10) ağızlıktan gelen titreşimi şekillendirir ve notalara dönüştürür. Notaların
büyük çoğunluğu bu bölümde oluşur. Parmakların basıldığı perdeler ve perdelerin hemen altında havanın
kaçmasını engelleyen ve sesin temiz çıkmasını sağlayan yumuşak dokulu güderiler (pads) vardır. Ses
perdelerinin sabitlendiği baba
(direk) ve perdelerin açık bir şe-
kilde kalmasını sağlayan yaylar
bu bölümün parçalarıdır.
Görsel 1.10: Gövde bölümü

14