Page 14 - ÇALGI EĞİTİMİ KEMAN 9
P. 14
KİTABIN TANITIMI
Ünite kapağında
ünitenin numarasını ÜNİTE 1 ÜNİTE 2 Ünitede öğrenilecek
gösterir. KEMANIN TEMELLERİ KEMAN ÇALMADA konu içeriklerinin yer
TEMEL UNSURLAR
aldığı bölümdür.
Ünite kapağında
ünitenin adını
gösterir.
Ünite Konuları
Ünitede yer alan konu
Kavramlar başlıklarının verildiği
Kavramları içeren Kavramlar Bu ünitede Ünite Konuları bölümdür.
bölümdür. Kavramlar Bu ünitede Ünite Konuları • Çekerek • Keman ve yayın yapısal özelliklerini, 2.1. Keman ve Yayın Özellikleri
• İterek
• Keman ve yayda doğru tutuş
2.2. Keman Çalmada Temel Davra-
1.1. Kemanın Tarihî Süreci
• Kemanın Türk müziğine girişini,
• Vielle
tekniklerini,
nışlar/Hazır Bulunuşluk
• Viol
• Bütün yay
• Keman virtüözlerini öğreneceksiniz. 1.2. Kemanın Müzik Kültürümüzdeki Yeri
• Viola Da Braccio • Yarım yay • Yayın teller üzerindeki konumunu, 2.3. Keman Çalmada Sağ ve Sol
• Yayın farklı bölümlerinde çalmayı
Elin Konumu
• Sînekeman öğreneceksiniz. 2.4. Kemanda Ses Üretimi
Ünitede tanıtımına 2.5. Kemanda Yayın Bölümleri ve Ünitede işlenen
Şekilleri
karekodu okutularak 13 19 konuyla ilgili
ulaşılan bölümdür..
etkileşimli içeriği
gösterir.
Bilgi Notu Bilgi Notu Hazırlık Çalışması rı neler olabilir? Hazırlık Çalışması
Kemanın yapısal ve teknik açıdan diğer yaylı çalgılardan farkları neler olabilir?
Kemanın yapısal ve teknik açıdan diğer yaylı çalgılardan farkla
İlgili konuda farklı Metronom: Sabit bir ritim elde etmek amacıyla belli aralıklarla vuruş 2.1. Keman ve Yayın Özellikleri eri Yeni bilgilerin
e Y
a
eman v
yın Özellikl
2.1. K
sesleri çıkartan bir alettir. 1814 yılında Amsterdam’da Dietrich Ni-
Yaylı çalgılar ailesinin en küçük üyesi olan keman ve kemandan ses üretmeyi sağlayan yay, belirli
kolaus Winkel (Ditrih Nikolaus Vinkıl) tarafından bulunmuştur. Bir
özelliklere sahiptir. Kemanın her biri farklı perdelerde ses veren dört teli vardır. Omuza konularak yay
sarkaç ve bu sarkacın üzerine takılı olan hareketli bir ağırlıktan
örneklerin sunulduğu, Görsel 3.14: Metronom oluşur. Sarkacın salınım devri, bu ağırlığı aşağı ya da yukarı iterek ile çalınan keman, 16. yüzyıldan itibaren günümüzdeki formuna ulaşmıştır. Yay ise günümüzdeki for- öğrenilebilmesi için ön
muna ancak 18. yüzyılda ulaşabilmiştir. Yay yapımcısı François Xavier Tourte (Fransua Zavie Tourt),
ayarlanır (Görsel 3.14).
yaya kılların sıkılıp gevşetilmesini sağlayan vida eklemiş ve içbükey formu vererek bugün kesinleşmiş
olan yay ölçülerini belirlemiştir.
öğrencinin sorgulama Uyarı 2.1.1. Kemanın Yapısal Özellikleri öğrenmelerin harekete
16. yüzyılın ortalarında, İtalyan Lutiye Andre Amati (Lutye Andıre Amati) tarafından kemanı günümüze
kadar getiren bir standart belirlenmiştir. Keman ailesinin diğer üyeleri olan viyola, viyolonsel ve kontr-
bas da bu standarttan yola çıkılarak yine Amati tarafından yapılmıştır. Boyutlarına göre farklı şekilleri
Black Roses adlı eseri çalarken ritmi aksatmamak için metronom kullanınız.
ve kavrama becerilerini # ≥ 1 ≤ 2 ≥ 0 ≤ BLACK ROSES 0 ≤ œ ≥ ≥ (Maya Benk) bulunan keman, kişiye göre değişiklikler gösterebilir. Kemanın gövdesi ortalama 35-36 cm iken uzun- geçirilmesini ve konunun
luğu 80 cm civarındadır.
Maia Bang
Kemanın yapımında diğer yaylı çalgılarda olduğu gibi farklı ağaçlar kullanılır. Kemanın ön kapağı
ladinden; arka kapağı, salyangozu ve yanlıkları kelebek ağacından (akçaağaç); tuşe, tel takacağı
1873-1940
≥
(kuyruk), burgular (kulaklar) ve kiriş düğmesi abanoz ağacından yapılır. Abanoz ağacının yerine tik
geliştirmeyi amaçlayan Öğretmen & 4 3 # œ Œ œ ≤ œ Œ œ ≤ œ Œ Œ œ Œ Œ œ Œ œ ≤ œ œ œ Œ œ ağacı da kullanılabilmektedir (Görsel 2.1). sezdirilmesini amaçlayan
Öğrenci
˙ #
& 4 3 Œ Œ
œ œ œ
œ œ œ
bölümdür. 7 œ # œ Œ œ ≤ œ soruları içeren bölümdür.
# ≥
≤
& œ œ# œ # ˙ œ 0 Œ œ œ Œ œ œ Œ ≤ œ œ œ œ œ
# . ˙ . ˙ œ œ . ˙
& ˙ . . ˙ Œ
Uyarı 13 # . ˙ . ˙ œ Œ œ ≤ œ ≥ œ Œ . ˙ ≥ . ˙ Kemanın ƒ delikleri, göğüs üzerindeki ses eşiğinin iki yanında bulunur ve
Görsel 2.2: ƒ delikleri ve burgular
Görsel 2.1: Keman genel görünümü
Konuyla ilgili dikkat & & Œ # œ œ ≤ Œ œ ≤ œ œ œ œ œ Œ œ ≤ œ œ œ œ œ œ içteki tınıyı dışarı verir. Teller, salyangoz ile sap arasındaki burgulukta bulu- Görsel ve Açıklamaları
nan, çevrilebilir burgulara (kulaklara) bağlanır. Burguluk ile parmakların ses
üretmek için dokunduğu tuşe arasındaki yükseltiye eşik ya da üst eşik (sap
eşiği) denir. Genellikle abanozdan yapılan siyah renkli tuşe, aletin sap kısmı-
nın üzerine yerleştirilir (Görsel 2.2).
çeken cümleleri içeren 19 & # œ Œ œ ≤ ≥ œ Œ Œ œ ≤ Œ œ . ˙ . ˙ œ Œ Œ Teller, tuş üzerine gerilir ve tellerin üzerine basılarak sesler çıkartılır. Tuşun alt Ön bilgileri harekete
kısmı, hiçbir yere değmeden kemanın gövdesine doğru uzanır ve köprünün
üzerinden devam eder. Köprünün görevi tellerden aldığı titreşimi gövdeye
iletmektir. Teller, son olarak kuyruk düğmesine bağlanır. Bu düğme, tel taka-
bölümdür. & # œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ# œ # œ Œ œ Œ Œ cağının gövdeye tutturulmasını sağlar. Tel takacağının üzerine takılan fiksler
aracılığıyla tellerin ince akortları yapılır. Kemanın omuz ve baş arasında rahat
tutulmasını sağlayan bölüm ise çeneliktir (Görsel 2.3).
œ #
Görsel 2.3: Kemanın önden
œ #
görünümü geçirmek amacıyla
55 20
sunulmuş görselleri
içerir.
©
Araştır-Öğren “Özgürlüğün de eşitliğin de adaletin de dayanağı ulusal egemenliktir.” Aşağıda verilen ifadeler doğru ise “D”, yanlış ise “Y” harfini işaretleyiniz. Ölçme ve Değerlendirme
Araştır-Öğren
Ölçme ve Değerlendirme
Anlatımı destekle- Mustafa Kemal ATATÜRK 1. Omuzluk (yastık), kemanın boynun ortasına yerleştirilmesinde ve kemanın rahat tutulmasında kolay- Üniteyle ilgili ölçme ve
lık sağlar.
Yukarıda Atatürk’ün 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda söylediği bir söz verilmiştir.
D
Y
Bu doğrultuda özgürlük, eşitlik ve adalet kavramlarının ne anlama geldiğini ve insan hayatına
sağladığı katkıları araştırarak sınıfınızda sunum yapınız.
2. Serçe parmağın yay tutuşta hiçbir işlevi yoktur.
mek ve öğrenilenleri Batı müziğinin önemli bestecilerinden olan Ludwig van Beethoven’ın (Ludvig van Bethovın) yaşamın- 3. Keman çalmanın temel unsurlarından biri yayı tele sürterek kemandan ses üretmektir. değerlendirme çalışma-
D
Y
Okuma Parçası
D
Y
pekiştirmek amacıyla dan kısa bir öykü aşağıda verilmiştir (Görsel 5.2). Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. C) La-re-sol-do larının yer aldığı bölümdür.
4. Keman çalgısının akort sistemi aşağıdakilerden hangisidir?
Helen L. Kaufmann’ın (Helın Kaufmın) Batı Müziğinden Küçük Öyküler adlı kitabından alınan bu
A) Do-mi-sol-si
öyküyü okuduktan sonra dostluk ve yardımseverlik kavramları hakkında fikir alışverişinde bulununuz.
B) La-re-si-do
E) Sol-si-re-fa
D) Mi-la-re-sol
DOST BEETHOVEN
hazırlanmış bölümdür. Barones von Ertmann derin bir yas ve keder içindedir. Akıl almaz bir kötü talihle, dünyaya getirdiği 5. Aşağıdakilerden hangisi yayın bölümlerinden biri değildir? C) Kıl
B) Çubuk
A) Burgu
D) Sarma
çocuklarını teker teker yitirir. Sonuncu çocuğunu da kaybedince kendisini hiçbir şeyin ve hiç kimsenin
E) Topuk
avutamayacağı kapkara bir kederin ortasında bulur. Dostları, tanıdıkları ona uğrarlar, acısını paylaş- 6. Kemanı akort etmeye hangi telden başlanır?
mak için bir şeyler mırıldanırlar, onu biraz olsun avutmak ve oyalamak için ellerinden geleni yaparlar. A) Do B) La C) Mi
Ama o, yapılanların hiç farkında değilmiş gibi gözlerini bir kez olsun yerden kaldırıp bakmaz, öylece D) Re E) Sol
oturur. Bu derin yasına, dünyayla ilişiğinin kesilmiş olmasına rağmen Barones’in dikkatini çeken bir 7. Burguluk ile parmakların ses üretmek için dokunduğu tuşe arasındaki yükseltiye ne denir?
şey vardır. Mutlu günlerinde ona sık sık uğrayan yakın dostu Ludwig van Beethoven nedense onun
evinden ayağını kesmiş, hiç uğramaz olmuştur. Oysa Beethoven, Barones’in uğradığı kaybı derinden A) Eşik/üst eşik B) ƒ deliği C) Fiks
anlamış, onun acısını derinden hissetmiştir. Ama âdet D) Köprü E) Tel
yerini bulsun, sıradan bir başsağlığı ziyareti yapmış 8. Aşağıda verilen karekod uygulamasını veya bağlantı linkini kullanarak dijital ölçme ve
olsun diye Barones’in evine gitmek içinden gelmez. değerlendirme etkinliğini çözünüz. Kontrol Listesi
Birkaç gün sonra Barones, Beethoven’dan kısa bir
not alır. Beethoven onun gelip kendisini görmesini
rica etmektedir. Başkası olsa Barones bunu kesin-
likle umursamaz ama çağrı Beethoven’dan gelmiştir, KONTROL LİSTESİ Ünitede kazanılan
kabul eder. Yüzüne sımsıkı sardığı peçesi ve matem
Okuma Parçası elbiseleri ile Beethoven’ın evine gider. Beethoven’ın kontrol listesini öğretmeninizle doldurunuz. Kontrol listesindeki davranışlardan gerçekleştirilenler için Evet,
“Keman Çalmada Temel Unsurlar” ünitesinde kazanılan becerileri değerlendirmek amacıyla aşağıdaki
odasına girer, eğilerek selam verir. Besteci hemen ye-
gerçekleştirilemeyenler için Hayır sütununa (√) işaretini koyunuz.
rinden kalkar, yanına gelerek elinden tutar, tek bir söz
etmeden Barones’i karşısındaki bir koltuğa götürerek SIRA GÖZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR EVET HAYIR becerilerin değer-
Kitapta adı geçen oturtur. Ardından yumuşak bir sesle “Şimdi notalarla 1 Kemanda ayakta duruş tekniğini doğru uygular.
söyleşelim.” diyerek piyanosunun başına geçer, bir
saat kadar ara vermeden çalar. Uğradığı kayıptan bu
yana ilk kez Barones’in yüz çizgileri yumuşar, içini bir 2 3 Kemanda oturarak duruş tekniğini doğru uygular. lendirildiği bölümdür.
Kemanın tutuş tekniğini doğru uygular.
ferahlık, bir aydınlık doldurur. Oraya geldiği gibi hiç
önemli müzisyenlerin konuşmadan sessizce çıkıp gider. Görsel 5.2: Ludwig van Beethoven 4 5 6 Keman tutuşunda sol kolun konumunu doğru uygular.
Yayı doğru teknikle tutar.
Yıllar sonra bu olaydan söz ederken “Herr Ludwig,
Keman çalarken nitelikli ses çıkarır.
bana bütün söylemek istediklerini müziğiyle anlatmış,
hayat hikâyelerinin sonunda yeniden huzura kavuşmamı sağlamıştı.” demiştir. 7 8 9 Teller arası geçişlerde sağ üst kolun açılarını doğru uygular.
Yayda alt yarı uygulamasını doğru yapar.
Yayda üst yarı uygulamasını doğru yapar.
https://www.operabale.gov.tr/tr-tr/Sayfalar/artistdetail.aspx?ArtistId=5658 kısaltılmıştır.
Metnin aslına sadık kalınmıştır. 10 Yayda bütün yay uygulamasını doğru yapar.
Not: Gözlenen her davranış için 10 puan verilir.
bir metin aracılığıyla 132 34
verildiği bölümdür.
Ders İçi Çalışma Mi Perdesi Üzerinde (Yerinden) Hüseynî Makamı Dizisi Uygulama Değerlendirme
# w w w w Dağarcık Oluşturma ve Sergilemenin Önemi
I. konumda çalışılan, öğrenilen etüt ve eserlerin toplamına “repertuvar” ya da “dağarcık” denir.
& #
Öğrenmeyi kolaylaş- Si Perdesi Üzerinde (Dört Sesten) Hüseynî Makamı Dizisi Dağarcık uygulama, sahnede çalma kurallarını denetlemeye, sahne heyecanını kontrol edebilmeye Ders İçi Çalışma
w
w
w
w
ve yapılan müziğin başkalarıyla paylaşılmasına imkân sağlar. Öğrenciyi daha bilinçli ve programlı
çalışabilmesi için motive eder.
Ders İçi Çalışma
tırmak için hazırlanmış & # # # w w w w w w w w 1. Yıl boyunca çalıştığınız tonal, makamsal ve popüler müzik dağarcığında yer alan etüt ve eserleri etkinliklerinde çalışılan
listeleyiniz.
çalışmaları içeren, öğ- 5.6.3. Hüseynî Makamı Dizisini Çalarken Farklı Yay Tekniklerini Uygulama 2. Hazırladığınız listeden dinleti programı oluşturunuz. eserlerin tamamlanma
3. Seçtiğiniz eserleri öğretmeninizle birlikte çalışarak dinletiye hazırlanınız.
Ders İçi Çalışma
4. Oluşturduğunuz dinleti programını çalgınızla seslendirerek okulda sergileyiniz.
rencilerin konuya etkin Aşağıda verilen la hüseynî dizisini belirtilen yay tekniklerine uygun olarak çalınız. Uygulama Değerlendirme durumunu ve eksik ölçüleri
2
4
3
& # 1 œ - œ - œ - œ - œ - œ - œ - œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ - œ - œ - œ - œ - œ - Ders içi çalışma etkinliklerinde çaldığınız aşağaıdaki eserlerin tamamlanıp tamamlanamadığını belir-
lemek için hazırlanmış tabloyu doldurunuz.Tamamlanamayan ölçüleri ilgili sütüna yazarak öğretme-
katılımının sağlandığı ≥ 0 ≤ ninizle değerlendiriniz. Tamamlandı Tamamlanamayan Ölçüler tespit etmek amacıyla
Eser Adı
& 4 4 # 1 œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ Duo
bölümdür. 5 ˙ by œ üy 4 by ay Kırlara Doğru hazırlanmış bölümdür.
Oyun
& # ˙ 3 œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ 1 Concertino
w Menuet
Twilight Song
Açıklama 5.6.4. Hüseynî Makamında Etütler Çalma Eski Evin Merteği
Açıklama
Aşağıdaki seyir örneğinin serbest çalınabilmesi için ölçü sayısı verilmemiştir. Rast ( Geyve Zeybeği)
Açıldı Ezhâr-ı Bahar
Eser ve etütlerin HÜSEYNÎ SEYİR ÖRNEĞİ Yeşil Ayna Takındın mı Beline
Çiğdem Der ki Ben Alayım
œ
& ˙ # ≥ ˙ ≤ œ œ œ ˙ . œ ≥ ≥ œ œ ˙ œ Œ œ ≥ œ œ ˙ œ œ œ ˙ Meşeli Dağlar Meşeli
J
çalınış şekilleri ile 7 # ≥ by œ ≥ üy . œ ≥ œ ≥ ˙ œ œ œ œ ˙ üy . œ ≤ œ ≤ œ œ El Condor Pasa
Hüseynî Şarkı
Yesterday
ilgili dikkat çekilmek & œ . J œ œ œ ˙ . Œ J ay J La Cinquantaine
ay
12 # œ œ œ ˙ ˙ ˙ b œ œ œ œ ˙ . œ ≤ ≤ Laurita
istenen hususları içeren & üy ay œ J œ œ ˙ ˙ Perhaps
Sarita
118 155
bölümdür.
12
