Page 13 - ÇALGI EĞİTİMİ KLASİK KEMENÇE 9

Öğrencilerin konu veya ünite sonunda
elde ettiği kazanımların belirlenmesini
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI
sağlar.
A) Aşağıdaki ifadelerde parantezin içine doğru olanlar için (D), yanlış olanlar için (Y)
yazınız.
1. ( ) Rast telinden nevâ teline veya nevâ telinden yegâh teline geçişlerde kemençe küçük
bir açı ile sola veya sağa doğru çevrilerek rahat kullanım sağlanmalıdır.
2. ( ) Verilen dizekteki çalışma yegâh teli üzerinde boş telde 1’lik nota çalışmasıdır.
4 ≥ ≤ ≥ ≤ ≥ ≤ ≥ ≤
& 4 w w w w w w w w
0 0
3. ( ) Çalma sırasında kolun ve yayın duruşunu bozmamak için ayna ile çalışılmamalıdır.
4. ( ) Yayın yere paralelliğine, sağ el bileğinin yay çekme ve itme hareketleri sırasında
yeterince kırılmasına ve sağ koltuk altınızın çok fazla açılmamasına dikkat edilmelidir.
5. ( ) İstenilen sesin elde edilebilmesi için yay, belirlenen tempoda akıcı bir şekilde
uygulanmalıdır.
6. ( ) Yay kullanımı üç bölüme ayrılır. Bölümleri aşağıdaki şekildeki gibidir.

Uç kısmı Orta kısım Kök kısmı
B) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcükleri yazarak tamamlayınız.
7. Yay kullanımını üç bölüme ayırabiliriz. Bunlar; ...…...........................................................
............................................ olarak adlandırılır.
8. Kemençede kaliteli ses yayın eşik üzerinden ………….. cm mesafede eşiğe paralel
şekilde çekilip itilmesiyle elde edilir.
3.ÜNİTE: KLASİK KEMENÇEDE I. POZİSYON UYGULAMALARI
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Öğrencilerin hazır bulunuşluk seviyelerini İçinde klasik kemençenin yer aldığı geleneksel Türk müziği eserlerinden oluşan bir konser
izleyiniz. Çalma sırasında parmakların aldığı pozisyonu takip ediniz.
belirlemeye, bilgi toplamak, gözlem 3.1. Klasik Kemençede Pozisyon Kavramı ve Kullanımı
yapmak için onları sosyal çevre ile Pozisyon, sol el parmaklarının klavye üzerindeki yerleşimidir. Klasik kemençe icrasına yönelik
olarak sol elimizin parmakları (baş parmak hariç) numaralandırılarak çalma prensipleri
buluşturmaya ve öğrenecekleri konuyla oluşturulur.
3.1.1. Sol El Parmak Numaraları
ilgili farkındalık oluşturmaya yönelik
etkinlikleri kapsar. 1 2 3
4

Vasilaki ve Cemil Bey'e kadar halk içerisinde kaba saz adıyla köçek dansına eşlik amacıyla
kullanılan tırnak kemençe, ince saz kimliği altında sarayda icra edilen bir çalgı konumuna Görsel 3.1: Parmak numaralarının tanıtımı
gelmiştir. Kaba saz icrasında sadece eşlik sesi ya da dem ses olarak kullanılan üçüncü tel,
ince saz kimliğindeki tırnak kemençede ezgi üretmek amacıyla kullanılmaya başlanmıştır.
1 = İşaret parmağı
Daha sonraki dönemlerde Hüseyin Sadettin Arel tarafından kemençeye dördüncü telin
ilavesi ile ilgili çalışmalar başlatılmıştır. Dört telli kemençe günümüzde İTÜ Devlet Türk 2 = Orta parmak
Musikisi Konservatuvarı'nda eğitimi verilen bir çalgıdır. Ancak tını beklentisi yaygın olarak üç
telli kemençeye yönelik olduğundan dört telli kemençenin daha az kullanıldığını söylemek 3 = Yüzük parmağı
mümkündür.
4 = Serçe parmağı
SUNUM ÇALIŞMASI 2
Keman virtüözü ve müzikolog olan Mahmut Ragıp Gazimihal hakkında araştırma yaparak
bir sunum hazırlayınız. Sunumu bir sonraki derste arkadaşlarınızla paylaşınız.
Öğrencilerin araştırma sonuçlarını
öğretmen ve arkadaşlarına sunmasına
Görsel 1.21: Mahmut Ragıp Gazimihal
1.1.5. Klasik Kemençenin Tarihsel Süreç İçerisindeki Önemli İcracıları yönelik çalışmalardır.
Kemençeci Vasilaki
Müzik tarihinde Vasil, Vasilaki, Kemençeci Vasil, Vasilaki Efendi
isimleriyle anılır. 1845'te Silivri'ye bağlı Litros kasabasında doğdu.
İstanbul'da kahvehanelerde çalmaya başlayan Vasilaki, Lavtacı Andon
Efendi'nin ilgisini çekti ve onun takımında çalmaya başladı. Tamburi
Cemil Bey, Udi Nevres Bey gibi büyük sanatçılarla birlikte çalıştı. Klasik
kemençenin kaba saz takımlarından ince saza geçiş sürecinde yer
almıştır (Bkz. Görsel 1.25).
Görsel 1.25:
Kemençeci Vasilaki
Tamburi Cemil Bey
1871-1916 yılları arasında yaşadı. İstanbul Molla Gürânî'de doğan
Cemil Bey, üç yaşında iken babasını kaybetti. Amcası Refik Bey'in
himayesinde ilk müzik çalışmalarına başladı. Ağabeyi Ahmet Bey'den
genel müzik bilgilerini, Kemani Aleksan'dan Hamparsum ve Batı
notasını öğrendi. Çocukluk çağında tanıştığı tamburun icrasında hızlı
bir ilerleme kaydederek, kısa sürede müzik camiasında tanınan ve
hayranlık duyulan birisi haline geldi (Bkz. Görsel 1.26).
Görsel 1.26:
Tamburi Cemil Bey
Görselleri gösterir.
11