Page 17 - Çalgı Eğitimi Ritim 9

MÜZİK VE RİTİM-I MÜZİK VE RİTİM-I

Sıra Sizde 1

A) Adınızı ve soyadınızı elinizle ritmik vurarak söyleyiniz.

B) Bildiğiniz bir türkünün nakarat kısmını elinizle ritmik vurarak söyleyiniz.

Seslerin zaman içindeki sürekliliğine süre (zaman), zamanın düzenli olarak bölünmesine ise
Dörtlük
Birlik
İkilik
Otuzikilik
Sekizlik
Onaltılık
tartım (düzüm) denir. Sürenin farklı alt kümelerinin bir araya gelmesiyle farklı ritimler oluşur. Bir
parçanın bir dakika içindeki tekrarı, müziğin hızını ve temposunu gösterir.
∑ Ó Œ ‰ ≈ ®
Müzik yazılarının üzerine yazıldığı birbirine paralel beş çizgi ve dört aralıktan oluşan şekle
˚
porte (dizek) denir. Portenin alt çizgilerinden yukarı doğru çıkıldıkça sesler tizleşir. Portenin başına
yazılan ve notaları isimlendirmeye yarayan şekle anahtar denir. Sol, fa ve do anahtarı olmak üzere
x
x
e
h
q
w
üç çeşit anahtar vardır.
Müzikteki hareketi belirleyen ölçü, eserin süre olarak eşit parçalara bölünmesidir. Yani birim
vuruşların iki ölçü çizgisi arasında eşit şekilde bölünmesine ölçü denir. Bu ölçüleri birbirinden ‘‘ölçü
çizgisi’’ ayırır. Bir ölçü içerisindeki vuruş sayısına ölçü sayısı denir. 2/4 ve 3/4’lük ölçü sayısına
örnektir. Alttaki sayı birim zamanı, üstteki sayı ise vuruş sayısını gösterir.
Müzikte seslendirilmeyen süreler ‘‘sus’’ işaretiyle gösterilir. Sus işaretleri de notalar gibi
değerlere sahiptir ve ne kadar süreyle susulacağını gösterir (Şekil 1).

Anahtar
Ölçü sayısı Ölçü çizgisi Sus işareti
Porte þ 2 þ
þ
þ
& 4 œ œ Œ
þ
œ
Ölçü þ Bitiş çizgisi
Birlik İkilik Dörtlük Sekizlik Onaltılık Otuzikilik

∑ Ó Œ ‰ ≈ ®

˚

w h q e x x
Şekil 1: Temel müzik bilgilerinin dizek üzerinde gösterimi

Sıra Sizde 2

A) Aşağıda verilen atasözlerini okurken elinizle ritmik vurunuz.

B) Atasözlerinin ritmik yazılışını hecelerin açık (.) ya da kapalı (-) bitişlerine göre
işaretlendiriniz.

- El el ile, değirmen yel ile...

- İyilik eden iyilik bulur.

- Eğri cetvelden doğru çizgi çıkmaz.

15