Page 14 - ÇALGI EĞİTİMİ TAMBUR 9

1. TAMBUR HAKKINDA GENEL BİLGİLER

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

• Tambur kelimesinin sözlük anlamını farklı kaynaklardan araştırınız. Bulduğunuz sonuçları
arkadaşlarınızla paylaşınız.
• Organolojinin tanımını ve kapsamını araştırınız.

1.1. Tamburun Tarihçesi

1.1.1. Tambur Kelimesinin Kökeni ve Manası

Tambur ifadesinin, etimolojik olarak Sümer müziğinde telli saz anlamına gelen “pantur”
kelimesinden geldiği kabul edilmektedir. Müzikolog Henry George Farmer (Henri Corç Farmır), Curt
Sachs (Kört Saks) ve İngiliz araştırmacı Francis William Galpin (Fransis Vilyım Gelpan), tambur
kelimesinin “küçük yay” anlamındaki Sümerce “pantur”dan geldiği görüşünü savunmaktadır.
Eski Yunan dilindeki “pandouros”, İskenderiye dilindeki “pandourion”, “pandouris”, Slav
dillerindeki “pandora” ve Avrupa dillerindeki “bandurria”, “pandore”, “mandore” gibi kelimeler de
‘‘pantur’’un türevleri sayılmaktadır.
Klasik müziğimizin başlıca çalgılarından biri olan tambur; ince uzun saplı, perdeli, mızrapla veya
yayla çalınan, telli bir çalgıdır. Tamburun gövdesi, yarım bir elmayı anımsatan büyükçe bir yarım
küre şeklindedir (Görsel 1.1).
Tambur, Türkçe yazım kurallarına göre n ve b harflerinin yan yana gelmemesi nedeniyle “m” harfi
ile yazılmaktadır. Ancak Osmanlıca kaynaklarda “nun” harfiyle yazıldığı için müzisyenler arasında
“n” harfi ile yani “tanbur” şeklinde telaffuz edilir.

Görsel 1.1: Tambur

1.1.2. Tamburun Tarih İçinde Geçirdiği Değişim

Türk kopuz ailesinin mensubu olan tambur, mûsikimizin en eski çalgıları arasında yer alır.
Mezopotamya’da yapılan kazılardan çıkan kabartmalarda, tamburun atası sayılabilecek benzerlerine
rastlandığı için köklerinin MÖ 3500-3200 yıllarına kadar uzandığı düşünülür (Görsel 1.2).

Görsel 1.2: Uruk silindir mührünün kile çıkarılmış resmi
(MÖ 3500-3200)

12