Page 16 - Çalgı Eğitimi Tambur 9

Türk kavimlerinde tambur denince karşımıza standart bir tip çıkmaz. Tambur ifadesi gövdeli,
uzun saplı ve çok telli birçok çalgı için kullanılmıştır. Tambur, 15. yüzyıldan önceki uzun saplı ve
gövdeli çalgıların genel adıdır.

Görsel 1.5: Ressam Jean Etienne Liotard’ın tablosu

Asya’da kullanılan Türk sazının biraz büyümesi, tel ve perde sayılarının artmasıyla tambur
adını aldığı görülmektedir. Asırlarca çeşitli kavimler tarafından değişik yapılarda ve şekillerde
çalınarak kullanılan tambur, Osmanlı Devleti’nde XVIII. yüzyılda gözde bir çalgı hâline gelerek
önemli değişiklikler geçirmeye başlamış; boyutu, biçimi, çalınışıyla aynı kökene sahip olduğu diğer
tamburlardan büyük ölçüde ayrışmıştır.
Tamburun Osmanlı Dönemi'ndeki gelişimi tel sayısının artması, gövdesinin armudi (armuta
benzeyen yapı) biçimden uzaklaşıp yarım küreye yaklaşması ve göğüs tahtasının incelmesi
şeklinde gerçekleşmiştir. Bir Türk çalgısı olarak en parlak dönemini İstanbul’da yaşayan tambur,
Türk kültürünü yansıtması bakımından önem arz etmektedir. Türk makam müziği perdelerini sap
üzerinde görünür hâle getirmesinden dolayı önemli bir çalgı olarak kabul edilmiştir.
18. yüzyılda yaşamış İsveçli ressam Jean Etienne Liotard (Jan Etiyen Liotar) 1738 -1742 yılları
arasında İstanbul’da bulunmuş ve Türklere has pek çok konuda eser vermiştir. Bu resimler arasında
yer alan tambur çalan kız resmi, o dönemde kullanılan tamburun günümüzde kullanılan tambura ne
kadar benzediğini bize göstermektedir (Görsel 1.5).

ETKİNLİK 1

Tambur adını taşıyan çalgılar hangi coğrafyalarda ve ülkelerde kullanılmıştır? Aşağıya
yazınız.

14