Page 21 - Çalgı Eğitimi Ut 9

UDU TANIMA

DÜZ SAP BÖLÜMÜNÜN OLUŞMASINI SAĞLAYAN ELEMANLAR

• SAP SIRTI

Sapın arka tarafı, sol el başparmağının dayanacağı yerdir.
Genellikle yarım elips kesitlidir. Bu tarafa kaplama daha ince
dilimli olarak yapıştırılmıştır. Dilimler arasında filetolar bulu-
nur (Görsel 1.8).

Görsel 1.8: Sap sırtı

• EŞİK (Küçük Eşik)

Köprüye bağlanıp göğsü ve sapı geçen teller burguluğa var-
madan eşikten geçerler. Parmak basılmazsa telin köprü ile
eşik arasında kalan kısmı titreşir. Sapla burguluğun birleşti-
ği yerde bulunan eşik klavyeden 1 mm yukarıya çıkacak şe-
kilde yapılır. Her tel kendisi için açılmış yuvaya oturur. Yuva
altının klavyeye 0,5 mm kadar yaklaşması gerekir. Tellerin
bu kısmında alta bir karton sığacak kadar teller yüksekte
kalırsa parmaklar zor basar; daha yüksek olursa entonas-
yon bozulur. Küçük eşik, kemik yahut tellerin aşındırmaya-
cağı sert plastik gibi bir malzemeden yapılır (Görsel 1.9).
Görsel 1.9: Eşik (Küçük eşik)

• PERDELİK

Sapın ön yüzüdür. Parmak basılan bu kısma, baskı ile tel-
lerin oymaması için abanoz, pelesenk gibi sert ağaçlardan
yapılan perdelik yapıştırılır. Kusursuz tesfiye edilmesi ge-
rekir. Perdeli sazlarda (gitar, bağlama, tambur, lavta vs.)
metal perde elemanı veya perde bağı vardır. Parmak, perde
yanında bir noktaya basınca tel perdeye tam temas edip sa-
bitleştiği için perde ile köprü arasındaki tel titreşir. İstenen
perdenin hemen yanı veya biraz gerisine basılması çıkan
sesin inceliğini değiştirmez. Çünkü sabitleşme noktası per-
dedir. Ut gibi perdesiz olan sazlarda, parmak ucunun tam Görsel 1.10: Perdelik
yerine basması gerekir. Bu baskı biraz ileri veya geriye isa-
bet ederse müzik dilinde falso adı verilen yanlış sesler çıkar.
Yani, ses istenenden kalın veya ince çıkar (Görsel 1.10).

18 19