Page 17 - ÇALGI EĞİTİMİ VİYOLA 9

Viola da braccio (kol viyolası) grubundaki çalgılar, tenor-bas viol dışında, keman gibi tutularak
çalınır. Viyola ve viyolonsel bu gruptaki çalgılardan türemiştir. Viyola da braccionun deskant viyol,
alto-tenor viyol ve bas viyol şeklinde farklı tipleri vardır. Bugün kullanılan viyolanın atası sayılan alto
ve tenor viyoller aynı viyola gibi - A (la) - D (re) - G (sol) - C (do) şeklinde akort edilmiştir.
Viola da gamba (bacak viyolası) grubundaki çalgılar ise viyolonsel gibi dizler arasında tutularak
çalınır fakat pikleri yoktur. Bu grubun deskant gamba, alto-tenor gamba ve bas gamba çeşitleri var-
dır. Viyola da gambanın bu üç temel çeşidine zaman içinde kalın kadın sesi aralığında “alto viyol”
(alto viol), tenordan daha ince sesli “küçük tenor viyol” (small tenor viol) ve bugünkü kontrbasın ses
aralığını taşıyan “kontrbas viyol’’ (double bass viol) adlı çalgılar eklenmiştir.

XVII. yüzyılda Antik Çağ müziği önem kazanmıştır. Bu dönemde yaylı çalgılara verilen değer artmış
ve Eski Yunan müziği, yaylı çalgılar olmadan tasavvur edilemez hâle gelmiştir. 1600’lü yılların başların-
da Antik Çağ müziğini opera ve oratoryoya doğru götüren bir Rönesans müziği oluşmaya başlamıştır.
XVII. yüzyılda Barok operaya artan ilgi; müziğin büyük salonlarda yapılma isteğini doğurmuş, bu da
orkestraların yapılarında birtakım değişikliklere neden olmuştur. Bu değişim sürecinde alto viyolanın
orkestradaki yeri netleşmeye başlamıştır. François Tourte’nin (Fransis Turre 1747-1835) XIX. yüzyıl
başlarında yayı güçlendirmesi ve viyola dâhil keman ailesindeki çalgıların yapımında bir dizi değişiklik
yapması ile teknik olarak bu çalgılar daha da gelişmiştir.
XIX. yüzyılın sonuna kadar viyola kemanla aynı statüyü kazanamamıştır. Bunun en önemli ne-
deni çalgının boyutları ile çalma rahatlığı arasındaki
denge sorunudur. Bu sorun XX. yüzyıl başlarında farklı
türde viyolanın ortaya çıkmasını sağlamıştır. 1930’larda
İngiliz Lionel Tertis (Laynıl Tertis) büyüklüğü ile çalma
kolaylığını başarıyla dengeleyen 43 santimetrelik göv-
de uzunluğuna sahip bir model geliştirmiştir. Bu çalgı
derin ve sıcak sesi ile büyüleyici olarak nitelendirilmiş,
günümüzde de en yaygın kullanılan viyola çeşidi ol-
muştur.
Viyolanın tarihsel gelişim sürecinde özel viyola
formları da ortaya çıkmıştır. Özel formlardaki viyolaların
tarihsel gelişimine göre aldığı isimler şöyledir:

• Viola da gamba (Görsel 1.3)
• Vyra viola (Vayra viyola)

• Viola bastarda (Viyola bastarda
• Viola di bordone (Viyola di bordone)
• Pardessus de viola (Pardesus de viyola)
• Viola pomposa (Viyola pomposa)

• Viola alta (Viyola alta)
• Violetta (Viyoletta)

• Viola d’amore (Viyola damore)

Görsel 1.3: Viola da gamba
Ders İçi Çalışma

• Viyolanın XIX. yüzyıl sonuna kadar kemanla aynı statüyü kazanamamasının sebepleri neler olabilir?

Viyolanın Temelleri 15