Page 18 - ÇALGI EĞİTİMİ VİYOLA 9

1.2. V iyolanın Müzik Kültürümüzdeki Y eri
1.2. Viyolanın Müzik Kültürümüzdeki Yeri
Batı çalgılarının Türk müziğinde kullanılması ve birta-
kım özelliklerinin yerel çalgılara kazandırılması ile Batı
müziğinin alaturka müzik üzerindeki etkisi somut bir şe-
kilde görülür.

XVII. yüzyıldan itibaren birçok Avrupa çalgıcısı, Os-
manlı kentlerinde çalgılarını ve sanatlarını tanıtır. Ancak
Türk müziğinin Batı çalgıları ile gerçek anlamda buluş-
ması XVIII. yüzyıl ortalarında saray sazendesi Rum Cor-
ci’nin (Yorgi) sinekemanı İstanbul’a getirmesiyle gerçek-
leşir. Sinekeman, Batı’daki viola d’amourun karşılığı olan
ve alaturka müzik icralarında göğüs bölgesine dayanarak
çalınan bir keman türüdür (Görsel 1.4). Muzıka-yi Hümâ-
yun açılıncaya kadar geçen süreçte sinekeman, keman
ve viyoladan ön planda tutulmuştur.

1.2.1. Viyolanın Türk Müziğindeki Tarihî Süreci
Sultan II. Mahmud Dönemi’nde Yeniçeri Ocağı kaldırıl-
dıktan sonra yeni orduyla birlikte bir boru takımı kurulmuş,
bu boru takımı birkaç yıl sonra bandoya dönüştürülmüş
ve sonraki süreçte bandoya yaylı-orkestra çalgıları eklen-
miştir. Aynı dönemde bandonun başına getirilen İtalyan
Giuseppe Donizetti (Cuseppe Donizetti) 1828’de padi-
şahtan aldığı yetkiyle İstanbul’da Muzıka-yi Hümâyunu
kurmuştur. Türk müziğinde Batılılaşmanın en önemli gös-
tergesi Muzıka-yi Hümâyunun açılmasıdır. Bu çatı altında
1828 yılından itibaren yirmi sekiz yıl süren ve Giuseppe Do-
nizetti’nin öncülüğünde gerçekleştirilen müzikte Batılılaşma
hareketleriyle viyola Türk müzik hayatına profesyonel olarak Görsel 1.4: XVIII. yüzyıl Osmanlı
girmiştir.
Sarayı’nda çalınan sinekeman

Cumhuriyet Dönemi’nde yetenekli gençlerin eğitim almak için yurt dışına gönderilmesi, fark-
lı ülkelerden seçilen yabancı uzmanların yurda getirilmesi, açılan yeni kurum ve kuruluşların
yapılandırılması ile devam eden süreç; ülkemizdeki viyola eğitiminin olgunlaşmasını sağlamış-
tır. Bu süreçte yeni kuşak besteci, solist ve eğitimciler yetişmiştir.

Cumhuriyet Dönemi’nde Türk viyola ekolünün en önemli ismi olan Ruşen Güneş (1940-
2020); Ahmet Adnan Saygun, Cengiz Tanç, İlhan Usmanbaş, Yalçın Tura ve Sıdıka Özdil’in
viyola yapıtlarının ilk seslendirmesini yapmıştır. Ruşen Güneş’in İki Viyola ve Yaylılar İçin Beş
Parça isimli bir eseri de vardır.

Ders İçi Çalışma
• Viyolanın Türk müziğinde kullanılmaya başlamasının sebepleri nelerdir?
• V i y o l a n ı n T ü r k mü z i ğ i n d e k u ll a n ı l m a y a b a ş l a m a s ı n ı n s e b e p l e r i n e l e r di r ?
• Sinekeman ve viyola görsellerini sınıf panosunda sergileyiniz.
• S i n e k e m a n v e v i y o l a g ö r s e ll e r i n i s ı n ı f p a n o s u n d a s e rg i l e y i n i z .
e f
i
i
n
l
r a
k
i
r
k
l
l
i
e
z
e
r
i ü
ı
l
u
e b
u
n
u
z
u
n
e
r
ş
v
i
n
d
ş
i
l
n v
e v
m
a
o
l
i
y
e

S
• Sinekeman ve viyola çalgılarının benzer ikleri üzerine fikir alışverişinde bulununuz. .
•
e
k
i
n
a ç
e
n
ı
n b
r

z
e
n
g
ı
a
l
ı
r
a
l
• Karekod uygulamasını veya bağlantı linkini kullanarak viyolanın Türk müziğine girişini sağla-
yan Muzıka-yi Hümâyun hakkında bilgi edininiz.
16 1. ÜNİTE