Page 112 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 112
Pantalone, orta yaşlı bir insan veya yaşlı bir tüccar karakterinde olur
(Görsel 5.18). Venedik lehçesiyle konuşur ve konuşmalarında atasözlerine
sık sık yer verir. Yaşına rağmen genç gibi davranır, genç kadınlara kur yapar.
Kostümü; üzerine tam oturan kırmızı bir yelek, kırmızı pantolon ve çorap,
yumuşak terlikler, ayak bileklerine kadar uzanan siyah bir palto, kenarlıksız bir
şapka, geniş çengel burunlu kahverengi bir maske, dağınık ağarmış bir sakal
şeklindedir.
Dottore, Pantolone’nin arkadaşı veya rakibidir
(Görsel 5.19). Toplumda kabul edilmiş bir
yeri vardır. Genellikle hukuk veya tıp doktoru
rolündedir. Bilgiçlik taslayan biridir. Latince
kelimelerle süslediği Bolonya aksanıyla konuşur.
Bilgileri sahtedir. Bu sahte bilgilerle gösteriş
yapar. Aşırı saflığı yüzünden diğerleri tarafından
sürekli kandırılır. Karısı tarafından sık sık aldatılan
Görsel 5.18: Pantalone kıskanç bir kocadır. Elbisesi akademik bir cübbe
ve kepten oluşur.
Commedia dell’Arte tipleri içinde en çeşitli olanlar uşaklar ya da diğer adıy-
la zannilerdir. Her oyun metninde bu tiplerden biri aptal, biri zeki olmak üzere
en az iki tane bulunur. Sayıları bir ile dört arasında değişmektedir. Entrikalarda
önemli bir rol üstlenirler. Bu entrikalar; efendilerine dalkavukluk olsun diye yardım
etmek ve efendilerinin işlerini bozmak şeklinde gelişir. Uşakların çoğu erkektir.
Genç, hazırcevap kişilerdir ve her zaman bir entrikanın içinde yer alırlar. Zannilerin Görsel 5.19: Dottore
bazıları yaşlı olabilir. Bu zanniler bir handa garson, bir uşağın karısı olarak veya
başka rollerle seyirci karşısına çıkabilir.
Arlecchino (Arlekino), zanniler içinde en popüler olanıdır (Görsel 5.20). Kurnaz bir karakterdir. Hünerli
ve akrobat bir dansçıdır. Genellikle entrikaların merkezinde yer alır. Arlecchino, kazınmış kafasına siyah
bir maskenin üstünde yampirik bir şapka giyer. Yanında tahtadan yapılmış bir kılıç veya kavga ve dövüş
sahnelerinde göze çarpacak biçimde resmedilen bir sopa taşır. Bu karakterle ilgisi olan diğer karakterler
Truffaldino ve Trivellino’dur.
Brighella (Brigella), Arlecchino’nun yakın arkadaşı olan karakterdir (Görsel 5.21). Birçok değişik isimle
anılmaktadır. Zalim, alaycı, hazırcevap bir uşaktır. Çengel bir burnu, bıyıklı maskesi ve yeşil şeritle süslü
pantolonu vardır.
Scaramuccia (Skaramuçça), nitelikleri önemli ölçüde değişiklik gösteren bir karakterdir (Görsel 5.22). Kimi
zaman Arlecchino ile kimi zaman Brighella veya Capitano’yla benzerliği vardır.
Pulcinella (Pulçinella) her zaman bir Napolilidir ve oyunlardaki fonksiyonu değişiklik gösterir (Görsel 5.23).
Bazen uşak bazen handa veya bir tüccarın yanındaki garsondur. Açıkgözlülük ve budalalık, aşk ve hainlik,
duygu ve duygusuzluk karışımı duyguları yansıtır. Çok büyük bir çengel burnu ve bir kamburu vardır. Uzun,
sivri uçlu bir şapka giyer.
Görsel 5.20: Arlecchino Görsel 5.21: Brighella Görsel 5.22: Scaramuccia Görsel 5.23: Pulcinella
110
5. ÜNİTE
