Page 210 - TİYATRO TARİHİ 9

Taziye dramı on bölümden oluşmaktadır.

1. Peygamberimizin ölümü (Muharrem)
2. Hz. Fatma’nın ölümü
3. Medine’den ayrılış ve Hüseyin’in Kerbela yoluna düşmeden önce peygamberimizin mezarını ziyaret etmesi
4. Müslim’in her iki oğlunun öldürülmesi ve sonra Hüseyin’in kız kardeşi Zeynep’in ölmesi
5. Hüseyin’in Kerbela’ya gelmesi
6. Kardeşi Abbas’ın öldürülmesi
7. Hüseyin’in oğlu Ali Ekber’in ölümü
8. Yusuf ‘un kardeşleri tarafından satılması ve Züleyha ile olan serüven
9. Hasan’ın oğlu Kasım’ın ölümü ve Süleyman’ın Saba Melikesi Belkıs ile evlenmesi
10. Hüseyin’in öldürülmesi Hüseyin’in ailesinin hapsedilmesi

MERAKLISINA

Yandaki karekodu kullanarak Aşkın Şehitlerine adlı içerikten bir kesit izleyebilirsiniz.

Taziye dramında şiir, müzik, şarkı ve hareket kullanılmaktadır. Her taziye dramının kendine özgü bir yapısı vardır.
Kimi örneklerinde doğaüstü, fantastik ve tarihî, dinî, politik karakterler aynı sahnede gösterilebilmektedir. Bu
bakımdan her taziye dramı, karakter kullanımı yönüyle kendine özgüdür. Kostümler karakterin özelliklerine
göre şekillenir.

Müzik unsuru dramatik anlatımın önemli bir parçasıdır. Yas temasının ortaya çıkmasında son derece etkilidir.
Her taziyede müziğin kullanımı farklılık gösterir. Çoğunlukla ağıt türünde ezgiler kullanılır.

Taziye gösterimlerinin geleneksel uygulamalarında oyuncular sadece erkeklerden oluşur ve kadın rolleri de
erkekler tarafından oynanırdı. Ancak günümüzde kadın oyuncular da çeşitli kostüm ve aksesuarlar kullanarak bu
gösterimlerde rol almaya başlamıştır. Oyuncular amatördür ve gösterimler gönüllü kişilerce hazırlanmaktadır.
Bu durum günümüzde kırsal bölgelerde yer yer devam etmektedir. Yerleşik merkezlerde ise taziye gösterimlerini
hazırlayan profesyonel tiyatro ekipleri de kurulmuştur.

Geleneksel anlamda usta ve çırak ilişkisiyle kuşaktan kuşağa taşınan, sözlü bir gelenek olarak başlayan taziye
dramı günümüzde yazılı kaynaklara aktarılan bir tür olarak varlığını sürdürmektedir. Taziyelerin sergilendiği
sabit bir tiyatro binası yoktur. Daha çok halk arasında ve açık bir alanda sergilenir. Profesyonel tiyatro ekiplerinin
hazırladıkları taziye gösterimleri ise çağdaş teknik imkânlardan yararlanılarak kapalı tiyatro mekânlarında
da seyirciye sunulmaktadır. Özellikle İran coğrafyasındaki taziye dramları; Fars kültürünün İslam öncesi
gelenekleriyle de birleşerek İranlı seyircilerin anlayabildiği, kodlanmış bir simgesel anlatımla gösterime sunulur.
İran’daki taziye gösterimlerinin dramatik yapısı zaman içerisinde gelişmiş ve konuları çeşitlenmiştir. Sadece
peygamber torunlarının trajik ölümü ya da başka dinî olaylar değil tarihî ve efsanevi hikâyelerle halk hikâyelerine
de yer verilmiştir (Görsel 11.2).

š Görsel 11.2: Taziye oyunlarının oynandığı Tekye-i Devlet binası

208
11. ÜNİTE