Page 211 - TİYATRO TARİHİ 9

METİN ANLAMA VE YORUMLAMA

MUHARREM VE ÂŞÛRE: TÖRELER VE TÖRENLER

Muharrem-Âşûre töreni ve buradaki dramatik gösteriler ilk bakışta Kerbelâ olayı için acı
çekerek yas tutulması ile yorumlanabilirken, aslında bu ritüelin işlevi İslâm öncesinden
çok gerilere gittiği, bunların anadolu’daki dramatik köylü oyunlarının ritüel kökenlerinden
çok değişik olmadığı kolaylıkla ileri sürülebilir. Bunu mythos ve ritüel açısından yapmak
gerekir. Aşağıda takvimdeki yeri bakımından göstereceğimiz gibi, her şeyden önce yeni
yıl başlangıcı olan Muharrem ve bunun onuncu günü Âşûre’ye bağlı söylence ve inançlar
üzerinde kısaca duralım. Bir incelemeci Âşûre’ye bağlı olarak dünyanın yaratılışı, Hz.
Eyûb’un iyi olması, Hz.Yûnus’un balinanın karnından çıkışı, Hz. Îsâ’nın doğuşu ve göğe erişi
vb. Söylenceleri sayıyor. Bir başka incelemeci de ilk yağmur, Hz. İbrâhîm’in ateşe atılışı, Hz.
Îsâ’nın doğumu ve göğe erişini gösreriyor. İran folklorunda Muharrem’in günleri için çeşitli
inançları vardır. Ilk günü girişimler için uğurlu bir gün sayılır; üçüncü günü Hz. Yûsuf’un
kuyudan çıkarılması; beşinci günü Hz. Yûnus’un balığın karnından çıkışı; onuncu gün de
İmâm Hüseyn’in şehîd olmasıdır.
Metin And, Ritüelden Drama Kerbelâ-Muharrem-Ta’ziye

Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

1. İslam öncesi ve sonrası ritüellerin bener özellikler göstermesinin nedenleri neler olabilir?
2. Aşûre gününe bağlı inanışlar nelerdir?

C SIRA SİZDE
Aile büyüklerinizden biri veya birkaçıyla taziyelerde ne gibi gelenekleri olduğu konusunda sohbet ediniz.
Edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

ETKİNLİK ZAMANI

Etkinlik Adı: Yarın Görüşürüz

Etkinlik Amacı: İslam ülkelerindeki geleneksel tiyatro formlarını araştırarak pekiştirmek

Aşağıdaki basamakları takip ederek etkinliği gerçekleştiriniz.

; Sınıftaki kişi sayısına göre dört gruba ayrılınız.
; Grup arkadaşlarınızla bir gün sonrası için İslam ülkelerindeki geleneksel tiyatro formları konusunda
videolar izleyiniz.
; Seyrettiğiniz videolarda size ilginç gelen noktaları diğer gruplardaki arkadaşlarınızla paylaşınız.
; Seyrettiğiniz videolardaki formların günümüzde hangi tiyatro türü ile benzer olduğunu tartışınız.

“Söz olur savaşı sona erdirir, söz olur yarayı iyileştirir, söz olur zehirli aşı bal ile yağ eder.”
Yunus Emre

209
İSLAM KÜLTÜRÜNDE TİYATRO