Page 218 - TİYATRO TARİHİ 9

METİN ANLAMA VE YORUMLAMA

GÜNEY AFRİKA’DA TİYATRO

Kaptan Cook (kuk), 1771 ‘de Afrika’nın güney ucu olan Ümit Burnu’na gittiğinde “Buralarda
hiç halk eğlencesi yok”, demişti. Ancak XVIII. yüzyılın sonuna doğru tiyatro eylemi ilk kez
Cape Town’daki (Keyp Tavn) Fransız askerleri ve 1795’te de orayı işgal eden İngiliz garnizonu
tarafından başlatıldı. Cape Town’un önemli bir alanında kurulan “Afrika Tiyatrosu” 1801’de
açıldı. 1839’da Puritanlığın etkisiyle kapatılmasına değin burada İngilizce, Almanca,
Fransızca ve Felemenkçe oyunlar oynayan çeşitli amatör topluluklar bulundu. Bazen de
misyonerlerin desteğiyle profesyonel İngiliz toplulukları buraya geldi.
---

XIX. yüzyılın sonuna doğru Hollandalı Paul de Groot (Pol de Gırot), Felemenk dilindeki
tiyatrosuyla buraya geldi. Onu çeşitli profesyonel topluluklar izledi. Çünkü Güney Afrika
şehirlerinde tiyatrocuları daha iyi bir kazanım bekliyordu. Profesyonel tiyatrolar 1940 yılına
kadar, çeşitli dillerde Avrupa oyunları oynayarak Güney Afrika’nın birçok kentlerine turne
yaptılar. II. Dünya Savaşı sırasında, savaştan kaçan birçok profesyonel oyuncunun Güney
Afrika’ya gelişiyle tiyatro eylemi dikkate değer bir gelişim gösterdi. Yerli halk da tiyatroyla
ilgilenmeye ve Afrikalı tiyatro yazarları ortaya çıkmaya başladı. 1947’de Ulusal Tiyatro
birliği kurulunca tiyatro alanında önemli adımlar atıldı.

Özdemir Nutku, Dünya Tiyatrosu Tarihi I.Cilt

Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

1. Afrika tiyatrosunun ortaya çıkışı nasıl gerçekleşmiştir?
2. Profesyonel tiyatroların Afrika tiyatrosuna katkıları nelerdir?

12.1.1. Güney Afrika’da Tiyatro Formları

Günümüzde Güney Afrika’daki tiyatro eğilimleri kültürel ayrılıkları birleştirme üzerine şekillenmektedir.
Grahamstown Festivali bu amaca hizmet eden önemli bir tiyatro festivali olarak öne çıkmaktadır.

Güney Afrika bölgesinde sömürgeciliğin etkisiyle özellikle politik eleştiri yapan tiyatro eğilimleri ortaya
çıkmıştır. Güney Afrika’da adaletsiz kanunları eleştiren oyunlar yazılmış ve bunlar seyirci karşısına çıkarılmıştır.

Ülkenin en etkin yazarı Pieter Dirk Uys (Pitır Dirk Ays) olmuştur. İsimleri öne çıkan diğer oyun yazarları ise
Bartho Smit (Barto Simit), Adam Small (Edım Smol), Gibson Kente (Gibsın Kente), Mbogeni Ngema (Mibojeni
Enjima), Maishe Maponya (Meişhi Mapanya), Matsemala Manaka’dır.

Güney Afrikalı oyun yazarları arasında en ünlü isim Athol Fugard’dır (Athol Fuhard). 1959’dan itibaren ülkesinin
sorunları hakkında yazmıştır. Ada, Sarı Sabır Çiçeklerinden Bir Ders, Merhaba Hoşçakal, Kanayan Düğüm, Mekke’ye
Giden Yol, Benim Çocuklarım Benim Afrikam, Hüzünler ve Sevinçler adlı oyunlar yapıtlarından bazılarıdır.

MERAKLISINA

Yandaki karekodu kullanarak Afrika tiyatro formlarından bir kalela dansı performansı
izleyebilirsiniz.

216
12. ÜNİTE