Page 234 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

ÇİÇEĞİN KISIMLARI VE GÖREVLERİ

Erkek Üreme Hücrelerinin Oluşumu
• Erkek üreme hücrelerinin üretimi başçıkta gerçekleşir. Başçıkta, dört polen kesesi ve bu keselerin içinde çok sayıda
polen ana hücresi bulunur.
• Polen ana hücreleri diploit (2n) kromozomludur. Polen ana hücresine mikrospor ana hücresi denir. Her mikrospor
ana hücresi mayoz bölünme ile mikrospor adı verilen haploit (n) kromozomlu dört tane hücre meydana getirir. Her
mikrospor mitoz bölünme geçirir. Bu mitoz bölünmede bir tanesi vejetatif (tüp) hücre diğeri ise generatif (üretken)
hücre olarak adlandırılan iki hücre oluşur.

• Polenin olgunlaşması sırasında generatif hücre vegetatif hücrenin içine girer.
• Polenler farklı yapısal özelliklere sahiptir. Rüzgârla tozlaşan bitkilerin polenleri, genellikle hafif ve düz yüzeyli; böcek,
kuş vb. canlılarla tozlaşan bitkilerin polenleri ise daha ağır, desenli ya da çıkıntılı bir yapıya sahiptir.

• Bitkilerde polen yapısı türe özgüdür. Bu nedenle bitkilerin sınıflandırılmasında polenlerin şekil, renk ve yapısal özellik-
lerine de bakılır.

Kapalı tohumlu bitkilerde embriyo kesesinin oluşumu

Dişi Üreme Hücrelerinin Oluşumu
• Dişi üreme hücresi, yumurtalıkta üretilir. Yumurtalığın içinde bir ya da daha fazla tohum taslağı bulunur.

• Tohum taslağı içinde diploit kromozomlu megaspor ana hücresi vardır. Bu hücre, mayoz bölünme geçirerek dört
tane haploid kromozomlu megasporu oluşturur. Genellikle bu dört megaspor hücresinin üçü eriyerek yok olur. Geri
kalan megaspor çekirdeği sitokinez olmadan üç kez mitozla bölünür böylece sekiz haploit çekirdeğe sahip büyük
bir hücre meydana gelir. Çok çekirdekli bu hücre, daha sonra embriyo kesesini oluşturmak için zarlarla bölünür.
• Bunlardan üçü bir kutba yerleşir, bunlara antipot hücreler denir. Diğer üçü ise ovaryum açıklığının olduğu taraftaki
zıt kutba yerleşir. Bu üç hücreden ortadakine yumurta hücresi, yumurta hücresinin iki yanında bulunan hücrelere de
sinerjit hücreler denir. Zarla çevrili olmayan iki çekirdek ise ortaya gelir ve bu çekirdekler polar çekirdekler (n+n)
olarak adlandırılır.
• Polar çekirdeklerin etrafında zar oluşmaz. Sonuçta tohum taslağının döllenmeye hazır hâle geldiği altı hücre ve sekiz
çekirdekten oluşan bu yapısına embriyo kesesi denir.

Kapalı tohumlu bitkilerde embriyo kesesinin oluşumu

234 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT