Page 239 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU CANLILAR VE ÇEVRE
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

CANLILAR VE ÇEVRE
Varyasyon
Bir popülasyonda bireyler arasında renk, fizyolojik yapı, davranış gibi özellikler farklı olabilir. Organizmanın göz rengi, kürk
rengi gibi dış görünüşü ve kan grubu, davranışları, hastalıkları gibi özelliklerinin tamamı fenotip adını alır. Bir organizma-
nın fenotipini o canlıya ait genetik faktörler ve çevresel faktörler belirler. Hem genetik hem de çevre etkisi ile gerçekleşen
aynı türün bireyleri arasındaki farklılıklara varyasyon denir.
• Uğur böceklerinde görülen renk ve benek sayısındaki farklılıklar, biber bitkisinde görülen renk farklılıkları varyasyona
örnek olarak verilebilir.

Uğur böceklerinde varyasyon Biber bitkisinde varyasyon Salyangoz kabuklarında varyasyon

• Genetik varyasyonların nedenleri mayoz bölünmede gerçekleşen krossing over, homolog kromozomların rastgele
dağılımları, döllenme ve mutasyonlardır.

• Göz rengi, kan grupları, dil yuvarlayabilme ya da yuvarlayamama gibi özellikler genetik varyasyonlardır. Bu varyasyonlar
kalıtsaldır ve eşeyli üremeyle dölden döle aktarılır.
• Çevresel faktörlerin genler üzerindeki etkisi sonucu ortaya çıkan varyasyonlar, üreme hücrelerinde olursa dölden döle
aktarılır. Vücut hücrelerinde meydana gelen değişiklikler kalıtsal değildir.
Mutasyon
Bir organizmanın DNA'sında ya da RNA'sındaki nükleotit dizisinde meydana gelen değişikliğe mutasyon, değişime neden
olan etmenlere ise mutajen denir.
• Mutasyona radyasyon, ultraviyole ışınları, X ışınları, radyoaktif maddeler, bazı kimyasal maddeler, ilaçlar ve
virüsler sebep olabilmektedir.
• Mutasyonlar faydalı, zararlı veya nötr olabilir. Canlıya olumlu veya olumsuz herhangi bir etkisi olmayan mutasyonlara
nötr mutasyon, canlının yaşamını sürdürdüğü ortamdaki uyum yeteneğini artıran mutasyonlara yararlı mutasyon
denir. Zararlı mutasyonlar ise canlıların hastalanmasına ya da ölümüne neden olabilir.

Elmada mutasyonn Kaplumbağada mutasyon
Doğal Seçilim
• Canlıların yaşadığı ortam koşulları çeşitli nedenlerden sürekli değişir. Çevredeki değişikliklere uyum sağlayamayan
organizmaların hayatta kalması veya çoğalması olası değildir. Ayrıca popülasyondaki bireyler arasında doğadaki kay-
nakları kullanabilmek ve yaşayabilmek için sürekli bir rekabet vardır. Ortam koşullarına uyum sağlayabilenler yaşama-
ya devam ederken uyum sağlayamayanlar mücadeleyi kaybeder.
• Belirli kalıtsal özelliklere sahip bireylerin özelliklerinden dolayı diğer bireylere göre yaşama ve üreme olasılıklarının
daha yüksek olması durumuna doğal seçilim adı verilir.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 239