Page 45 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU DESTEK VE HAREKET SİSTEMİNİN GENEL YAPISI,
ÖZETİ KEMİK DOKU VE KEMİK ÇEŞİTLERİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİNİN GENEL YAPISI
• Destek ve hareket sistemi; kemik, kıkırdak, kas ve bağ dokularından oluşur.

• Embriyo döneminde kıkırdak özelliğinde olan iskelet; kalsiyum karbonat, kalsiyum fosfat gibi mineral tuzların birikme-
siyle kemikleşir.
• Kulak, burun, eklem gibi kısımlarda kıkırdak özelliği korunur.

• Kemikler birbirlerine eklemlerle bağlıdır ve kaslarla sarılmıştır.
• Destek ve hareket sistemi hareketi sağlama, vücuda destek olma, organları koruma, kaslara ve iç organlara bağlanma
yüzeyi sağlama, bazı mineralleri depolama, kan hücrelerini üretme gibi görevleri yerine getirir.

• Yürümek, koşmak, konuşmak gibi eylemler destek ve hareket sistemini oluşturan yapılar sayesinde gerçekleştirilir.
KEMİK DOKU
Kemik Dokusunun Yapısı, Çeşitleri ve Görevleri
• Kemik dokunun hücrelerine osteosit, ara maddesine osein adı verilir. Osteosit hücreleri kemik dokuda bulunan lakün
adı verilen boşluklarda bulunur. Lakünlere yerleşmiş osteositler ince uzantılarla birbirleriyle bağlantılıdır.

• Ara madde oseinin yapısında kolajen lifler, kalsiyum bileşikleri, potasyum, fosfor, magnezyum, florür, sodyum, demir
gibi elementler bulunur.
• Kemik doku sert ve esnek bir yapıdadır. Kemik dokuya sertlik kazandıran yapılar kalsiyum fosfat ve kalsiyum karbonat
tuzlarıdır, esneklik veren ise kolajen liflerdir.
• Kemik doku içerisinde sinir hücreleri ve kan damarları bulunur.
• Kemiklerin dış kısmını saran zara periost adı verilir. Periost, içerdiği bol miktarda kan damarı ve sinir sayesinde ke-
miğin enine büyümesini ve kırıkların onarılmasını sağlar.
Kemikler doku yapılarına göre sıkı kemik doku ve süngerimsi kemik doku olarak ikiye ayrılır.

Uzun kemiklerdeki kemik doku çeşitleri

Sıkı Kemik Doku
• Düzenli bir yapıya sahiptir.
• Ara maddesinde yoğun bir şekilde kalsiyum fosfat ve kalsiyum karbonat tuzlarını bulundurduğundan sert ve sıkıdır.
• Sıkı kemik dokunun yapısı osteon adı verilen yapıların bir araya gelmesi sonucu oluşur. Osteonlar, Havers (Heyvırs)
kanalları etrafında dairesel olarak yerleşmiş kemik tabakalardan ve bu tabakaların arasında lakün adı verilen boşluk-
lara yerleşmiş osteositlerden oluşur.
• Havers kanalında sinir hücreleri ve kan damarları bulunur. Atardamarlar kemik dokunun ihtiyacı olan oksijen ve
besinleri kemik dokuya taşır. Kemik dokuda oluşan atık maddeler de toplardamarlarla doku dışına taşınır.
BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 45