Page 47 - Konu Özetleri AYT Biyoloji
P. 47

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİNİN GENEL YAPISI, KEMİK DOKU VE KEMİK ÇEŞİTLERİ


        Şekillerine göre kemikler uzun, kısa, yassı, düzensiz şekilli kemikler olarak dört grupta incelenir.
        Uzun Kemikler
          •  Boyları enlerine göre daha uzun olan kemiklerdir.

          •  Bacaklardaki baldır kemiği, kaval kemiği, uyluk kemiği; kollardaki pazu kemiği, ön kol kemiği uzun kemiklere örnektir.
          •  Uzun kemiklerin uç kısımları şişkindir ve baş olarak isimlendirilir, baş kısımlarının arasında kalan bölgeye ise gövde
            denir.

          •  Uzun kemiklerin baş kısımlarında periosttan sonra sıkı kemik doku ve onun altında süngerimsi kemik doku bulunur.
          •  Gövde büyük ölçüde sıkı kemik dokudan oluşur, ortasındaki boşlukta ise sarı kemik iliği yer alır. Sarı kemik iliği sade-
            ce uzun kemiklerde bulunur ve bol miktarda yağ içerir. İhtiyaç hâlinde kırmızı kemik iliğine dönüşerek kan hücrelerinin
            üretimine yardımcı olur.
          •  Uzun kemiklerin baş kısmında kıkırdak dokudan oluşmuş epifiz plağı vardır. Bu plak, ergenlik dönemi sonuna kadar
            kemiklerin boyca uzamasını sağlar.






















                                                Uzun kemiğin yapısı


        Kısa Kemikler
          •  Uzunlukları, genişlikleri ve kalınlıkları birbirine yakın olan kemiklerdir.
          •  Kısa kemikler dıştan periostla çevrilidir. Periostun altında sıkı kemik doku onun altında süngerimsi kemik doku bulunur.
          •  Süngerimsi kemik dokuda kırmızı kemik iliği bulunur. Kısa kemiklerde kemik kanalı yoktur. El bilek ve ayak bilek ke-
            mikleri kısa kemiklere örnektir.


        Yassı Kemikler
          •  Boyu ve genişliği kalınlığından fazla olan yassı ve ince kemiklerdir.
          •  Yassı kemiklerin dış yüzeyini çevreleyen periostun altında sıkı kemik doku ve onun altında süngerimsi kemik doku
            bulunur.
          •  Kafatası kemikleri, kaburga kemikleri, kalça kemiği, kürek kemiği yassı kemiklere örnektir.


        Düzensiz Şekilli Kemikler

          •  Belirli bir şekli olmayan kemiklerdir.
          •  Kasların tutunmasını sağlayan çıkıntıları bulunur. Baskılara dayanıklı ve sağlam kemiklerdir.
          •  Yapısı temel olarak kısa ve yassı kemiklere benzer. Bazı yüz kemikleri ve omur kemikleri düzensiz şekilli kemiklere
            örnektir.


        BİYOLOJİ - AYT                                                             MEBİ KONU ÖZETLERİ       47
   42   43   44   45   46   47   48   49   50   51   52