Page 12 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

COĞRAFYA

KONU EKOSİSTEM VE MADDE DÖNGÜLERİ
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

EKOSİSTEM VE MADDE DÖNGÜLERİ

Ekosistemlerin Unsurları
Ekosistem, biyosferde birbirleriyle sürekli etkileşim hâlinde olan canlı ve cansız unsurlardan oluşur.

EKOSİSTEMLERİN UNSURLARI

CANLI UNSURLAR CANSIZ UNSURLAR

-Bitkiler
Fiziksel Unsurlar Kimyasal Unsurlar
-Hayvanlar
-Ayrıştırıcılar
-Işık
-Rüzgâr Organik Maddeler İnorganik Maddeler
-Yağış
Yağ, protein, vitamin ve
-Sıcaklık Su, oksijen ve karbondioksit
karbonhidratlar
-Nem

• Toprak, kaya, su, Güneş ışığı ve atmosfer ekosistemin cansız ögelerini; üreticiler (bitkiler ve fitoplanktonlar), tüketiciler
(hayvanlar) ve ayrıştırıcılar (bakteri ve mantarlar) ekosistemin canlı ögelerini oluşturur.
• Üreticiler, fotosentez yoluyla canlılar için gerekli olan organik bileşikleri üretir.
• Tüketiciler bitkiler tarafından üretilen organik maddeleri tüketerek yaşamlarını devam ettirir. Tüketiciler; birincil, ikincil
ve üçüncül tüketiciler olmak üzere üç gruptan oluşur.
• Ayrıştırıcılar, ölmüş bitki ve hayvan atıklarının parçalanmasını sağlayarak bunların inorganik maddeler şeklinde doğa-
ya dönmesine katkı sunar.

Besin Zinciri ve Enerji Akışı
Ekosistemi oluşturan canlı ve cansız unsurlar, sürek-
li etkileşim hâlindedir. Dolayısıyla ekosistemde canlı ve
cansız unsurlar arasında gerçekleşen madde ve enerji
akışı sayesinde devamlılık sağlanır. Besin maddeleri ve
enerjinin üreticilerden otçullara, oradan da etçillere doğru
aktarılmasına besin zinciri denir. Üretici, tüketici ve ay-
rıştırıcılardan oluşan besin zincirinde üreticilerin artması
bu zincirdeki tüm canlı türlerinin artmasına neden olmak-
tadır.

Besin zinciri ve enerji akışı
DİKKAT

Ekosistemlerde enerji akışı tek yönlüdür. Üreticiden tüketiciye bu enerjinin sadece %10’luk kısmı aktarılır.

12 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - AYT