Page 246 - Konu Özetleri AYT Fizik

FİZİK

KONU MODERN FİZİK
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

SİYAH CİSİM IŞIMASI VE PLANCK HİPOTEZİ
SİYAH CİSİM IŞIMASI
Sıcaklığı mutlak sıcaklığın üstünde olan bütün maddeler, elektromanyetik ışıma yapar. Bu ışıma düşük sıcaklıklarda bü-
yük dalga boylarında (kızıl ötesi) gerçekleşir. Canlıların vücutlarının da bir sıcaklığı olduğundan canlılarda ışıma yaparlar
ancak bu ışımalar görünür bölgede olmadığından termal kameralarla gözlenebilir. Düşük sıcaklıktaki demirin ışımasını
görülmez ama demirin sıcaklığını arttırdıkça kızardığı görülebilir ve demirin sıcaklığını daha da arttırırsak dalga boyu çok
daha küçük ışımalar yaparak görünür bölgenin dışında morötesi bölgede yer alan ışımalar yapar.
Maddenin sıcaklığına bağlı olarak farklı frekanslarda ışıma yapmasına termal ışıma denir. Termal ışıma, elektromanyetik
spektrumun kızılötesi, görünür ve morötesi dalga boylarının dağılımından meydana gelir. Bu nedenle herhangi bir cisim-
den yayılan termal ışımayı belirlemek oldukça zor olup deneysel çalışmalarda termal ışımanın özelliklerinin tam olarak
belirlenebilmesi için üzerine düşen ışığı tamamen soğuran bir cismin kullanılması gereklidir.
Üzerine düşen ışığın tamamını soğuran ve sıcaklığa bağlı olarak her dalga boyunda ışıma yapan cisimlere siyah cisim
denir. Siyah cisim ideal bir cisim olup gerçekte böyle bir cisim yoktur. Siyah cisim, yaptığı ışınım ve yüklerin sadece termal
hareketine bağlı olan cisimlerdir ve hiçbir ışığı yansıtmamalıdır.
Siyah cisimler tarafından cismin sıcaklığına bağlı olarak yapılan ışımaya da siyah cisim ışıması denir. Siyah cisim ışıması,
cismin sıcaklığı dışında başka hiçbir özelliğine bağlı değildir. Yani aynı sıcaklığa sahip iki siyah cisim, diğer bütün özellikleri
farklı olsa dahi aynı ışıma spektrumuna sahip olurlar.

Şekilde üzerindeki bir delikten ışınların yaptıkları çoklu yansımaların sonu-
cunda dışarı çıkamadan tüm enerjilerini cisme aktarmaları şeklinde gösteri-
len siyah cisim modeli görülmektedir.

Siyah Cisim Modeli

Güneş yüzeyine gelen ışınımların çok küçük bir kısmını yansıttığından dola-
yı Güneş ve yıldızlar da siyah cisim olarak değerlendirilmektedir.

Siyah cisim ışıması siyah renkli kor halinde 5000 K sıcaklığına gelmiş kö-
mürde görülür.

Kor halindeki kömürün ışıması

246 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - AYT