Page 261 - Konu Özetleri AYT Fizik

FIZIK

KONU MODERN FIZIĞIN TEKNOLOJIDEKI UYGULAMALARI
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

GÖRÜNTÜLEME CIHAZLARI, LCD VE PLAZMA
GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJILERI
Bilimsel gelişmeler, günlük yaşam üzerinde önemli bir etki yaratır. Görüntüleme teknolojileri, bilimsel çalışmaların bir so-
nucu olup halen daha gelişmektedir. Büyük olan fotoğraf makinelerinin, zamanla daha küçük ve taşınabilir hale gelmesi,
gözle görülemeyen küçük nesnelerin yanı sıra, uzayın derinliklerindeki büyük cisimlerin görüntülerinin elde edilebilmesi,
maddelerin iç yapısı, toprağın altı ve iç organların detayları görüntülenmesi, varlıkların görüntülerinin anında başka bir
yere aktarılması ve üç boyutlu hologramlar oluşturulması günümüz gelişmiş görüntüleme teknolojileri sayesinde mümkün
olabilmektedir.
Bilimsel keşifler ve teknolojik gelişmeler, görüntüleme alanında büyük ilerlemelere yol açmış olup tıp, mühendislik ve eği-
tim gibi alanlarda yaşamı daha kolay hale getirmektedir.

1. Görüntüleme Cihazları
Fizikte yapılan keşifler yeni teknolojilerin üretilmesini sağlamakta olup başta tıp, eğitim, mühendislik alanlarında olmak
üzere gelişen teknolojiler hayatı kolaylaştırmaktadır. Örneğin tıp alanında biyomedikal mühendislerin tasarladıkları birçok
teknolojik ürün (MR, PET, röntgen, ultrason, bilgisayarlı tomografi vb.) sayesinde teşhis ve tedavi olanakları artmıştır.
Fizik yasaları temel alınarak oluşturulan ve insanoğlunun tanılama yeteneğini artıran bu teknolojilere görüntüleme cihaz-
ları denir.

a. Röntgen
X ışınları, günümüz görüntüleme teknolojilerinin temelini oluşturur ve sağlık
alanında önemli bir rol oynar. Alman fizikçi Wilhelm Conrad Röntgen, 1895'te X
ışınlarını keşfetmiştir. X ışınları, elektromanyetik dalgaların bir türü olup hızlan-
dırılmış elektronların bir metale çarparak ivmeli hareket yapması sonucunda
oluşur.
Röntgen cihazı, X ışınlarını belirli bir bölgeye yönlendirir. Bu ışınlar, gönderil-
dikleri bölgenin kalınlığı, yoğunluğu ve atomik yapısı gibi faktörlere bağlı olarak
farklı oranlarda kırınıma uğrar ve röntgen filmi üzerinde bir görüntü oluşturur.
Röntgen sayesinde doktorlar organların iç yapılarını inceleyebilirler.
Röntgen cihazları, yüksek enerjili X ışınlarını kullandığından, canlı dokulara zarar verebilir. X ışınlarının olası zararlarını
önlemek için hastanelerde çeşitli güvenlik önlemleri alınmış ve röntgen çekimi yapılan alanlara uyarı levhaları yerleştiril-
miştir.

b. Manyetik Rezonans (MR) Cihazı
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), sağlık alanında kullanılan önemli bir
görüntüleme yöntemidir. MR cihazı, canlı dokulara manyetik alan içinde radyo
dalgaları göndererek, hidrojen atomlarının hareketini görünür hale getirir. Ci-
hazın çalışma prensibi, hidrojen atomlarının çekirdeğinde bulunan protonların
güçlü bir manyetik alanın etkisinde kalması ve bu protonlara radyo dalgaları
gönderilmesiyle ilgilidir.
Hastalıklı dokulardaki su miktarı sağlıklı dokulara göre daha fazla olduğu için,
hastalıklı dokulardaki proton yoğunluğu da yüksek olur. Radyo dalgaları ile et-
kileşime giren protonlar, yoğunluk, dağılım ve dizilişlerine göre farklı sinyaller
üretir. MR cihazı, bu sinyalleri görüntüye dönüştürür.
MR cihazlarında radyasyon kullanılmadığından canlı dokulara zarar vermez.
MR cihazı, yumuşak dokuların görüntülenmesi, beyin ve omurilik hastalıklarının teşhisi ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıkla-
rının tespiti için kullanılır. Bu nedenle, MR, tıbbi teşhis ve tedavi planlamasında önemli bir araçtır.

FIZIK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 261