Page 77 - Konu Özetleri AYT Fizik

ÇİZGİSEL MOMENTUMUN KORUNUMU (İKİ BOYUTTA ÇARPIŞMALAR VE PATLAMALAR)

v = 0 3
v 1 3 ı =0 3
3 1 1 no’lu bilardo topu, v¶ hızı ile hareket ederek özdeş durgun 1 ve
1
1 3 α
2 β Yatay 2 no’lu bilardo toplarına çarpmaktadır. Çarpışma sonrası 1 no’lu
v = 0 2 top durgun hale geçerken 2 ve 3 no’lu toplarda şekildeki gibi v¶
2
2
2 ve v¶ hızları ile saçılmıştır.
3
Çarpışma öncesi Çarpışma sonrası
= = +
ilk 1 son 2 3
veya
1 no’lu topun ilk momentumu yatay yönde
= m . y
1 1 1 P¶ ’dir.
= m . 1
2 2 2 2
= m . Çarpışma sonrası 2. ve 3. topların momen-
3 3 3 2Y
tumlarının yatay bileşenlerinin toplamı P¶ ’e
1
x eşit olmalıdır. Düşey yönde bir ilk momen-
2X
2 3 tum olmadığı için son durumda iki düşey
3X momentum bileşeni birbirine eşit olmalıdır
ki düşeyde toplam momentum da sıfır ol-
= sun.
ilk 1 son = 2 + 3 3Y 3
= +
1 2X 3X
=
ilk son 2Y = - 3Y
m

37° T 37°

Yatay Yatay
M kütleli tank m kütleli bir Tank m kütleli mermiyi m
adet mermisi ile hareketsiz hızıyla fırlattığında kendi de
durmaktadır. yatayda T hızı kazanmaktadır.

y

= m . Tank ve mermi başlangıçta durgun olduğu için sistemde ilk momentum sıfır-
my m m
dır. Momentum korunumuna göre son momentum da sıfır olmalıdır.
Tankın hareketi yatayda olduğu için tanka yatay yönde itmeyi veren de m
= M .
Tx T 37° x kütleli merminin momentumunun yatay bileşenidir.
= P . cos37 Bu durum,
mx m
P¶ = -P¶
T mx
= M . o
Ty Ty m • v = P • cos37
T m
şeklinde yazılabilir.
=
Tx mx
M . T = P . cos37
m

KRİTİK BİLGİ
Tankın düşeyde oluşan P¶ momentumu yerin tepkisi ile
Ty
dengelendiği için bu yönde hareket gözlenmez.

FİZİK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 77