Page 20 - Konu Özetleri AYT Mantık
P. 20
ARİSTOTELES VE MANTIK - KAVRAM VE TERİM
Tümdengelim örneği:
Bütün insanları akıllıdır.
Platon insandır.
O hâlde Platon akıllıdır.
Yeni Dönemde Mantık Çalışmaları
• Aristoteles’ten sonra Stoacılar da mantık alanında çalışmalar yürütmüş mantığın şekil ve dil ile ilgili olması gerektiğini
savunmuştur.
• Orta Çağ’da Aristoteles’in eserlerinin çevirisi ile mantık İslam filozoflarınca konu edinilmiştir.
• İslam dünyasında Aristoteles’in mantıkla ilgili eserleri üzerine yapılan çalışmalar Batı dünyasını etkilemiştir.
• Rönesans’tan sonra doğa bilimlerinde yaşanan gelişmeler Aristoteles mantığının yetersiz olduğu fikrine neden ol-
muştur.
• Bacon ve Descartes, Aristoteles mantığının temeli olan kıyasın bilimsel bilgi üretmede yetersiz olduğunu düşünmüş-
lerdir.
• 19. yüzyılda sembolik mantık alanında gelişmeler yaşanmış, çok değerli mantık sistemleri kurulmuştur.
KAVRAM VE TERİM
KAVRAM
• Kavram varlıkların zihindeki tasarımıdır.
• Kavram soyutlama ve genelleme yoluyla elde edilir.
Soyutlama: Nesnelerden ayrılma özelliği olmayan nitelikleri nesneden ayırarak düşünebilmeye denir.
Örneğin biçimi, dokusu, rengi olan bir sehpanın “ayaklı” olma özelliğinin diğer özelliklerinden ayrı düşünülmesi soyutlama-
dır.
Genelleme: Birbirlerine benzeyen varlıkları ortak özellikleri ile düşünmeye denir.
Örneğin üzerine bir şeyler koymaya yarayan, bir yüzeye sahip, ayakları olan gibi ortak özelliklerden sehpa kavramına
ulaşılması genellemedir.
TERİM
• Nesnelere ait zihindeki tasarımların dil ile ifadesi terimdir.
• Terimler “saat” gibi tek bir kelimeden oluşabilir. Bunun yanında “guguklu saat” gibi birden çok kelimeden de oluşabilir.
DİKKAT
- Dil ile ifade edilen her sözcük terim değildir.
- Terim dil içerisinde ad olarak yalın hâlde ya da fiil olarak adlaştırılmış mastar hâlinde bulunur.
- Tek başına bir anlamı olmayan o, ve, ya da, ise, ile gibi sözcükler terim değildir.
20 MEBİ KONU ÖZETLERİ MANTIK - AYT
