Page 45 - Konu Özetleri AYT Mantık

MANTIK

KONU DOLAYLI ÇIKARIM (KIYAS)
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

• Kıyas ya da tasım, birden fazla önermeye dayanılarak yapılan tümdengelimsel çıkarım türüdür.

• Kıyas öncül adı verilen birden çok önermeyle sonuç adı verilen bir önerme arasında mantıkça geçerli bir ilişki kurmakla
elde edilir.
• Geçerli bir çıkarım yapmak doğru akıl yürütme yapmak anlamına gelir.

• Kıyasta en az üç önerme ve üç terim bulunur. Bunlar büyük terim, küçük terim, orta terim; büyük önerme, küçük öner-
me, sonuç önermesidir.
Büyük terim: Sonuç önermesinin yüklemi olan terimdir.
Küçük terim: Sonuç önermesinin öznesi olan terimdir.
Orta terim: Her iki öncülde tekrar edilen ve sonuçta yer almayan terimdir.

DİKKAT
Kaplamı en fazla olan terim büyük terimdir, kaplamı en az olan terim ise küçük terimdir.

Büyük önerme: Büyük terimi içine alan öncüldür.
Küçük önerme: Küçük terimi içine alan öncüldür.
Sonuç önermesi: Büyük ve küçük terimi kapsayan önermedir.

Örnekler:
Bütün ağaçlar canlıdır.
Meşe ağaçtır.
O hâlde meşe canlıdır.
Bu örnek kıyasta;
• “canlı” kavramı kaplamı en geniş ve sonuç önermesinin de yüklemi olduğundan büyük terimdir.
• “ağaç” kavramı her iki öncülde tekrar ettiğinden ve sonuç önermesinde de yer almadığından orta terimdir.
• “meşe” kavramı ise kaplamı en az olan kavram olduğundan ve sonuç önermesinin de öznesi olduğundan küçük terimdir.

• “Bütün ağaçlar canlıdır.” önermesi büyük terimi yani “canlı” terimini içine alan öncül önerme olduğu için büyük
önermedir.
• “Meşe ağaçtır.” önermesi küçük terimi yani “meşe” terimini içine alan öncül olduğundan küçük önermedir.

• “O hâlde meşe canlıdır.” önermesi ise öncüllerden zorunlu olarak çıkan, büyük ve küçük terimi kapsayan sonuç
önermesidir.

MANTIK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 45